Phần phụ của da
Tóc và móng tay cũng được coi là một phần của da, tức là hệ thống liên kết. Như vậy, chúng được gọi là phần phụ của da.
4.Tóc – cơ quan bảo vệ và xúc giác
Tóc có nhiều chức năng khác nhau. Nó đóng vai trò bảo vệ chống lại cái lạnh và như một cơ quan xúc giác quan trọng.
Sự phát triển của tóc bắt đầu ở lớp hạ bì, cụ thể hơn là ở lớp nhú tóc. Lông bao gồm các tế bào sừng hóa nổi lên và di chuyển lên bên trong nang lông. Khi sợi tóc trồi lên khỏi bề mặt da, nó sẽ làm như vậy ở một góc hơi nghiêng. Đối với mỗi nang lông, có một tuyến bã nhờn liền kề và thường là một tuyến mùi.
Tóc có thể dựng lên nhờ hoạt động của cơ bắp, đó là điều sẽ xảy ra khi bạn bị ‘rùng mình dọc sống lưng’. Đó là một chức năng rất lâu đời của cơ thể con người mà không thể thay đổi trong tình trạng ‘nổi da gà’ (cutis anserina). Hơn nữa, các sợi thần kinh có trong tóc khiến tóc rất dễ bị chạm vào nhau.
Sự phát triển của lông: Ở trẻ sơ sinh, toàn bộ cơ thể được bao phủ bởi một lớp lông rất mịn gọi là lông vellus. Trong độ tuổi dậy thì, lông đầu bắt đầu mọc, dày hơn nhiều và chủ yếu ở một số vùng trên cơ thể, chẳng hạn như vùng sinh dục hoặc mặt (râu). Phần còn lại của lông trên cơ thể ít rõ rệt hơn và 4% bề mặt da không được bao phủ bởi lông bao gồm:
+ Lòng bàn tay
+ Lòng bàn chân
+ Móng tay
+ Móng chân
+ Môi
Những phần không có lông này của da được gọi là da băng, trái ngược với da có lông.
Tóc mọc thêm khoảng 1cm mỗi tháng. Chu kỳ sinh trưởng được chia thành 3 giai đoạn.
– Giai đoạn 1 kéo dài 2–10 năm. Nó được gọi là giai đoạn tăng trưởng hoặc giai đoạn anagen.
– Giai đoạn 2 kéo dài khoảng 2 tuần. Nó được gọi là giai đoạn chuyển tiếp hoặc giai đoạn catagen.
– Giai đoạn 3 kéo dài khoảng 3–8 tháng. Nó được gọi là giai đoạn nghỉ ngơi hoặc giai đoạn telogen .
Các giai đoạn này được xác định đối với một nang tóc trải qua chu kỳ này lên đến 10 lần. Sau đó, nó không hình thành bất kỳ sợi lông nào nữa. Một người khỏe mạnh mất tới 100 sợi tóc mỗi ngày.
4.Móng tay – cơ quan bảo vệ và nắm bắt
Móng tay được tạo ra từ các tế bào sừng hóa cứng và dày đặc của lớp biểu bì . Chúng hoàn thành một nhiệm vụ quan trọng là có thể cầm nắm các vật nhỏ, tương tự như hoạt động của nhíp. Hơn nữa, chúng đóng vai trò như một lớp bảo vệ quan trọng của các đầu ngón tay và ngón chân trước các chấn thương. Móng tay trong mờ. Màu hồng nhẹ nhàng chiếu qua là móng tay được cung cấp máu rất tốt.
Phần cuối của móng hình lưỡi liềm màu trắng (về phía cơ thể) được gọi là lunula (‘mặt trăng nhỏ’). Ở đây, màu trắng thực tế của móng có thể được đánh giá cao vì móng không trong suốt ở phần này. Giữa gai và da, có một lớp bảo vệ được gọi là lớp biểu bì, ngăn vi trùng xâm nhập. Phía sau lớp biểu bì (về phía thân) có gốc móng tay. Nó tạo thành các tế bào sừng hóa đẩy móng về phía trước. Móng tay mọc nhanh hơn móng chân. Tốc độ phát triển điển hình của móng tay là 1 mm mỗi tuần; móng chân mọc thêm 0,5 mm mỗi tuần.
Cấu trúc của móng:
– Tấm móng tay: bề mặt của tuyến bã nhờn
– Lớp móng: liên tục với các lớp basale và spinosum
– Gốc móng tay: bao phủ vùng nảy mầm hoặc chất nền
– Eponychium (lớp biểu bì)
– Hyponychium
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: merckmanuals.com, byjus.com, nursingtimes.net
Thứ tự các lớp của da từ ngoài vào trong
Các lớp của da có nhiệm vụ bảo vệ cơ quan bên trong, tác dụng điều hòa thân nhiệt, ngăn ngừa tình trạng cơ thể mất nước và duy trì độ ẩm cần thiết. Đặc biệt, 1 làn da khỏe mạnh và không có bất kì vấn đề gì sẽ khiến cho chúng ta cảm thấy thoải mái, tự tin hơn.
Muốn da khỏe mạnh, cần làm gì?
Sau khi đã biết da có mấy lớp thì bạn cần thay đổi chế độ chăm sóc phù hợp nhằm giúp da săn chắc và khỏe mạnh hơn. Để da luôn khỏe mạnh, bạn cần chú ý một số vấn đề sau:
Chăm sóc da một cách khoa học
Để làn da luôn khỏe mạnh, đầy sức sống, bạn cần xây dựng một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là bổ sung thực phẩm giàu vitamin và chất khoáng đồng thời rèn luyện thân thể mỗi ngày, uống nhiều nước. Cách này không chỉ tốt cho da mà còn tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch, giúp tăng khả năng bảo vệ da, cơ thể trước các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài.
Áp dụng quy trình chăm sóc da đúng cách
Mỗi loại da khác nhau và tùy cơ địa từng người mà quy trình chăm sóc da có thể thay đổi. Tuy nhiên, bạn cần chú ý sử dụng các loại mỹ phẩm phù hợp theo tình trạng da đồng thời không rửa mặt với nước nóng và nên ưu tiên nước mát hoặc nước ấm. Thông thường, quy trình chăm sóc da sẽ gồm các bước theo tuần tự là tẩy trang, rửa mặt, tẩy da chết (1 – 2 lần/tuần), toner hoặc lotion, serum trị mụn, dưỡng ẩm, dưỡng da mắt và cuối cùng không thể thiết là bôi kem chống nắng kể cả những ngày trời âm u.
Trên đây là những chia sẻ về vấn đề da có mấy lớp để giúp bạn có thêm thông tin hữu ích. Nếu bạn thấy da xuất hiện các triệu chứng bất thường như nổi mẩn đỏ, phát ban, viêm nhiễm, lở loét, nổi mụn, thâm, nám, tàn nhanh,… thì có thể tìm đến bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia để kiểm tra tình trạng và tư vấn biện pháp chăm sóc, điều trị phù hợp.
Chăm sóc da mỗi ngày để giúp da luôn khỏe mạnh, săn chắc
Quý khách hàng nếu có vấn đề gì liên quan đến tình trạng sức khỏe hoặc bệnh lý về da, hãy liên hệ ngay với bác sĩ chuyên khoa tại các cơ sở thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài: 1900 56 56 56 để được tư vấn và giải đáp thắc mắc.
Chu kỳ tái tạo da
Quy trình tái tạo da tự nhiên cần khoảng 25 – 28 ngày để tế bào da chết được đẩy lên bề mặt da. Vào lúc này, tế bào da mới được sinh ra để thay thế lớp tế bào cũ. Việc tế bào chết nằm lì trên da quá lâu và không được xử lý sẽ tạo điều kiện lý tưởng để sinh ra mụn.
Khi tuổi càng cao, quá trình tái tạo da càng chậm lại. Chẳng hạn, ở độ tuổi 40 trở lên thì chu kỳ tái tạo có thể lên đến 45 – 60 ngày và đó là nguyên nhân da người lớn tuổi thường nhăn nheo, xỉn màu.
Càng lớn tuổi, tốc độ tái tạo da càng chậm lại (Nguồn ảnh: skin by design)
Ngoài ra, lớp bì mỏng đi, các sợi collagen và elastin thoái hóa cũng khiến da nhăn nheo, giảm đàn hồi. Tình trạng này tăng lên theo tuổi tác và dưới tác động của tia tử ngoại trong ánh nắng mặt trời.
Trên đây là những thông tin hữu ích về chủ đề cấu trúc da và một số chức năng cơ bản của da. Đây là những kiến thức bước đệm rất cần thiết, chuyên về da liễu học mà bạn cần nắm để có thể tư vấn, điều trị cho khách hàng với vai trò là kỹ thuật viên spa, bác sĩ da liễu…
Tăng sắc tố cũng là một chủ đề thú vị trong da liễu học. Bạn có thể tham khảo tại đây nhé.
Các tế bào ở lớp sừng thì được gắn kết với nhau bởi các lipid biểu bì. Những lipid này thì rất quan trọng để tạo nên một làn da khỏe mạnh: chúng tạo nên hàng rào bảo vệ và giữ được độ ẩm cho da. Khi các lipid bị mất đi, da trở nên khô hơn và cảm giác bị căng và sần sùi.
Sau khi nặn mụn nên làm gì?
Sau khi nặn mụn để lấy đi nhân mụn, da cũng cần chăm sóc để duy trì sức khoẻ của bề mặt da.
>>> Xem thêm:
6 nguyên nhân gây nám tàn nhang ở phụ nữ và phương pháp điều trị
Biểu bì được bao phủ bởi chất nhũ tương gồm nước và lipid (chất béo) được biết như các
màng hydrolipid
. Lớp màng này giúp duy trì sự tiết mồ hôi và bã nhờn, giúp làn da được mềm hơn và hoạt động giống như hàng rào chống lại vi khuẩn và nấm.
Phần nước của màng này, như là các acid bảo vệ bao gồm:
- Axit lactic và một số các amino axit từ mồ hôi
- Các axit tự do từ dầu
- Các amino axit, axit cacboxilic pyrrolidine và các nhân tố tạo độ ẩm tự nhiên khác (NMFs)- là nhân tố của quá trình sừng hóa.
>>> Xem thêm:
Sắc tố melanin là gì? Liệu có phải là tác nhân gây nám sạm da?
Các tế bào ở lớp sừng thì được gắn kết với nhau bởi các lipid biểu bì. Những lipid này thì rất quan trọng để tạo nên một làn da khỏe mạnh: chúng tạo nên hàng rào bảo vệ và giữ được độ ẩm cho da. Khi các lipid bị mất đi, da trở nên khô hơn và cảm giác bị căng và sần sùi.
Sau khi nặn mụn nên làm gì?
Sau khi nặn mụn để lấy đi nhân mụn, da cũng cần chăm sóc để duy trì sức khoẻ của bề mặt da.
>>> Xem thêm:
6 nguyên nhân gây nám tàn nhang ở phụ nữ và phương pháp điều trị
Biểu bì được bao phủ bởi chất nhũ tương gồm nước và lipid (chất béo) được biết như các
màng hydrolipid
. Lớp màng này giúp duy trì sự tiết mồ hôi và bã nhờn, giúp làn da được mềm hơn và hoạt động giống như hàng rào chống lại vi khuẩn và nấm.
Phần nước của màng này, như là các acid bảo vệ bao gồm:
- Axit lactic và một số các amino axit từ mồ hôi
- Các axit tự do từ dầu
- Các amino axit, axit cacboxilic pyrrolidine và các nhân tố tạo độ ẩm tự nhiên khác (NMFs)- là nhân tố của quá trình sừng hóa.
>>> Xem thêm:
Sắc tố melanin là gì? Liệu có phải là tác nhân gây nám sạm da?
Cấu trúc của da, các tầng lớp và vai trò
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng – Bác sĩ Da Liễu – Khoa Khám bệnh & Nội khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Da là một trong những cơ quan lớn nhất trong cơ thể về diện tích bề mặt và trọng lượng. Da bao gồm hai lớp chính: lớp biểu bì và lớp trung bì. Da có ba chức năng chính: bảo vệ, điều hòa nhiệt độ và cảm giác. Vết thương ảnh hưởng đến tất cả các chức năng của da. Bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu trúc của da, các tầng lớp và vai trò của da.
Các tầng lớp của da
2.Lớp biểu bì
Biểu bì là lớp ngoài cùng của da, được định nghĩa là biểu mô vảy phân tầng, chủ yếu bao gồm các tế bào sừng trong các giai đoạn biệt hóa tiến triển. Tế bào sừng tạo ra chất sừng protein và là thành phần xây dựng chính (tế bào) của lớp biểu bì. Vì lớp biểu bì là vô mạch (không chứa mạch máu), nó hoàn toàn phụ thuộc vào lớp hạ bì bên dưới để phân phối chất dinh dưỡng và thải chất thải qua màng đáy.
Chức năng chính của lớp biểu bì là hoạt động như một rào cản vật lý và sinh học đối với môi trường bên ngoài, ngăn chặn sự xâm nhập của các chất kích thích và chất gây dị ứng. Đồng thời, nó ngăn ngừa sự mất nước và duy trì cân bằng nội môi. Biểu bì được cấu tạo bởi các lớp; hầu hết các bộ phận cơ thể có bốn lớp, nhưng những người có lớp da dày nhất có năm lớp.
Các tế bào ở da bao gồm:
– Tế bào sừng (Keratinocyte) sản xuất keratin (protein dạng sợi dai). Tế bào sừng được hình thành do sự phân chia trong lớp đáy. Khi chúng di chuyển lên qua tầng gai và tầng hạt, chúng phân hóa để tạo thành một cấu trúc bên trong cứng chắc của keratin, vi sợi và vi ống (keratinisation). Lớp ngoài của biểu bì, lớp sừng, bao gồm các lớp tế bào chết dẹt đã mất nhân. Các tế bào này sau đó bị bong ra khỏi da (bong vảy); quá trình hoàn chỉnh này mất khoảng 28 ngày.
Giữa các tế bào sừng này có một hỗn hợp phức tạp của lipid và protein. Các lipid gian bào này bị phân hủy bởi các enzyme từ tế bào sừng để tạo ra một hỗn hợp lipid gồm ceramide (phospholipid), axit béo và cholesterol. Các phân tử này được sắp xếp theo kiểu tổ chức cao, kết hợp với nhau và các tế bào sừng để tạo thành hàng rào lipid của da chống lại sự mất nước và sự xâm nhập của các chất gây dị ứng và kích ứng.
Lớp sừng có thể được hình dung như một bức tường gạch, với các tế bào sừng tạo thành gạch và các lớp lipid tạo thành vữa. Vì các tế bào sừng có chứa chất giữ nước – một yếu tố giữ ẩm tự nhiên – chúng hút và giữ nước. Hàm lượng nước cao trong các tế bào sừng khiến chúng phồng lên, giữ cho lớp sừng mềm dẻo và đàn hồi, đồng thời ngăn ngừa sự hình thành các vết nứt và rạn. Đây là một lưu ý quan trọng khi áp dụng các loại thuốc bôi ngoài da. Chúng được hấp thụ qua hàng rào biểu bì vào các mô và cấu trúc bên dưới (hấp thụ qua da) và chuyển đến hệ tuần hoàn.
Lớp sừng quy định số lượng và tốc độ hấp thụ qua da. Một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến điều này là độ ẩm của da và độ ẩm môi trường. Ở những làn da khỏe mạnh với quá trình hydrat hóa bình thường, thuốc chỉ có thể thâm nhập vào lớp sừng bằng cách đi qua hàng rào lipid chặt chẽ, tương đối khô giữa các tế bào. Khi tăng độ ẩm cho da hoặc hàng rào bình thường của da bị suy giảm do bệnh da, bong tróc, bào mòn, nứt nẻ hoặc sinh non, sự hấp thụ qua da sẽ tăng lên.
– Tế bào hắc tố: những tế bào này tạo ra sắc tố da sẫm màu. Tế bào hắc tố được tìm thấy ở tầng đáy và nằm rải rác giữa các tế bào sừng dọc theo màng đáy với tỷ lệ một tế bào hắc tố trên 10 tế bào đáy. Chúng tạo ra sắc tố melanin, được sản xuất từ tyrosine, là một axit amin, được đóng gói trong các túi tế bào gọi là melanosomes, và được vận chuyển và phân phối vào tế bào chất của tế bào sừng. Chức năng chính của melanin là hấp thụ bức xạ tia cực tím (UV) để bảo vệ chúng ta khỏi tác hại của nó.
Màu da không được xác định bởi số lượng tế bào hắc tố mà bởi số lượng và kích thước của các melanosome. Nó bị ảnh hưởng bởi một số sắc tố, bao gồm melanin, caroten và hemoglobin. Melanin được chuyển vào tế bào sừng thông qua melanosome. Do đó, màu sắc của da phụ thuộc vào số lượng melanin được sản xuất bởi các tế bào hắc tố ở tầng đáy và được các tế bào sừng tiếp nhận.
Melanin xuất hiện ở hai dạng chính:
+ Eumelanin: tồn tại dưới dạng đen và nâu
+ Pheomelanin: tạo màu đỏ
Màu da cũng bị ảnh hưởng bởi việc tiếp xúc với bức xạ UV, các yếu tố di truyền và ảnh hưởng nội tiết tố.
– Tế bào Merkel: được liên kết với các đầu dây thần kinh cảm giác. Những tế bào này chỉ hiện diện với một số lượng rất nhỏ trong tầng đáy. Chúng liên kết chặt chẽ với các sợi tận cùng của dây thần kinh da và dường như có vai trò trong cảm giác, đặc biệt là ở các vùng trên cơ thể như lòng bàn tay, lòng bàn chân và cơ quan sinh dục.
– Tế bào Langerhans: tế bào đuôi gai giống đại thực bào. Đây là những tế bào đại diện cho kháng nguyên (vi sinh vật và protein lạ) được tìm thấy trong lớp gai. Chúng là một phần của hệ thống miễn dịch của cơ thể và thường xuyên theo dõi các kháng nguyên trong môi trường xung quanh để có thể bẫy chúng và trình bày chúng với tế bào lympho T-helper, do đó kích hoạt phản ứng miễn dịch
Quá trình sừng hóa của lớp biểu bì là một quá trình liên tục. Các tế bào cần thiết cho sự đổi mới liên tục này đến từ lớp cơ bản nơi diễn ra quá trình phân chia tế bào. Vì quá trình này rất nhạy cảm với bức xạ , có các sắc tố trong lớp mầm tạo ra một lớp bảo vệ da sẫm màu hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mạnh.
Mặt khác, lớp sừng rất mỏng ở những nơi cần độ mềm dẻo cao hơn, chẳng hạn như trên mí mắt. Ở những nơi tiếp xúc với căng thẳng cơ học, như lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân, nó dày hơn và có thể hình thành vết chai. Sự hình thành các vết chai là một cơ chế bảo vệ. Ngay sau khi các tác động giảm xuống, sự hình thành các lớp dày hơn sẽ dừng lại.
2.Lớp hạ bì
Hạ bì, lớp tiếp theo của da, là một lớp mô sợi dày và đàn hồi (được tạo ra chủ yếu từ collagen, với một thành phần nhỏ nhưng quan trọng là elastin) mang lại cho da sự dẻo dai và khỏe mạnh. Lớp hạ bì chứa các đầu dây thần kinh, tuyến mồ hôi và tuyến dầu (tuyến bã nhờn), nang lông và mạch máu.
Các đầu dây thần kinh cảm nhận cảm giác đau, xúc giác, áp lực và nhiệt độ. Một số vùng da chứa nhiều đầu dây thần kinh hơn những vùng khác. Ví dụ, các đầu ngón tay và ngón chân chứa nhiều dây thần kinh và cực kỳ nhạy cảm khi chạm vào.
Các tuyến mồ hôi tiết ra mồ hôi để phản ứng với nhiệt và căng thẳng. Mồ hôi bao gồm nước, muối và các hóa chất khác. Khi mồ hôi bốc hơi khỏi da, nó sẽ giúp làm mát cơ thể. Các tuyến mồ hôi chuyên biệt ở nách và vùng sinh dục (tuyến mồ hôi apocrine) tiết ra mồ hôi dầu, đặc, tạo ra mùi cơ thể đặc trưng khi mồ hôi được tiêu hóa bởi vi khuẩn da ở những vùng đó.
Các tuyến bã nhờn tiết ra chất nhờn vào nang lông. Bã nhờn là một loại dầu giữ cho da ẩm và mềm mại và hoạt động như một hàng rào chống lại các chất lạ.
Các nang tóc tạo ra nhiều loại tóc khác nhau trên khắp cơ thể. Tóc không chỉ góp phần tạo nên vẻ ngoài của một người mà còn có một số vai trò quan trọng về thể chất, bao gồm điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, bảo vệ khỏi tổn thương và tăng cường cảm giác. Một phần của nang cũng chứa các tế bào gốc có khả năng mọc lại các lớp biểu bì bị tổn thương.
Các mạch máu của lớp hạ bì cung cấp chất dinh dưỡng cho da và giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Nhiệt làm cho các mạch máu nở ra (giãn ra), cho phép một lượng lớn máu lưu thông gần bề mặt da, nơi có thể giải phóng nhiệt. Lạnh làm cho các mạch máu thu hẹp (co lại), giữ nhiệt cho cơ thể.
Ở các bộ phận khác nhau của cơ thể, số lượng các đầu dây thần kinh, tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn, nang lông và mạch máu khác nhau. Ví dụ, đỉnh đầu có nhiều nang lông, trong khi lòng bàn chân không có.
Lớp mỡ
Bên dưới lớp hạ bì là một lớp chất béo giúp cách nhiệt cơ thể khỏi nhiệt và lạnh, tạo lớp đệm bảo vệ và đóng vai trò như một khu vực dự trữ năng lượng. Chất béo được chứa trong các tế bào sống, được gọi là tế bào mỡ, được tổ chức với nhau bằng mô sợi. Lớp mỡ có độ dày khác nhau, từ một phần inch trên mí mắt đến vài inch trên bụng và mông ở một số người.
Các tuyến của da
– Tuyến bã nhờn: Tuyến bã nhờn nằm ở lớp hạ bì. Chúng có thể được tìm thấy ở hầu hết mọi nơi trên cơ thể con người, ngoại trừ lòng bàn tay và lòng bàn chân. Thông thường, tuyến bã nhờn nằm ngay cạnh nang lông. Điều này có nghĩa là một tuyến bã nhờn hòa vào ống bài tiết của nang lông. Phần tiếp giáp này không tồn tại trên mắt và mí mắt, cũng không tồn tại trên môi, dương vật hoặc môi âm hộ. Bản thân bã nhờn bao gồm:
+ Chất đạm
Ráy tai (cerumen) cũng là một sản phẩm từ tuyến bã nhờn. Bã nhờn chống thấm nước và bôi trơn tóc và da.
– Các tuyến mồ hôi: Cơ thể con người có khoảng 2-3 triệu tuyến mồ hôi (tuyến eccrine), nằm ở lớp hạ bì. Các ống bài tiết của chúng đi theo một con đường quanh co, kết thúc ở các lỗ chân lông trên da. Chúng được tìm thấy chủ yếu ở nách, lòng bàn chân và lòng bàn tay. Mồ hôi không chỉ góp phần điều chỉnh nhiệt độ mà còn có vai trò bảo vệ da. Giá trị pH của nó là 5–6. Sự sản xuất mồ hôi bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố; trong số những người khác là những người tâm lý như căng thẳng.
– Tuyến mùi: Các tuyến mùi (còn được gọi là tuyến mồ hôi apocrine) nằm hầu hết ở nách, xung quanh núm vú và ở bộ phận sinh dục. Chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra mùi cơ thể duy nhất của một người, mùi này còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác, chẳng hạn như mồ hôi hoặc vi khuẩn trên da.
Cách để có một làn da tươi trẻ, khỏe mạnh
Một làn da đẹp, khoẻ mạnh là điều mà ai cũng mong muốn. Vì vậy, để có một làn da đẹp bạn cần:
Làm sạch da
Đây là bước rất quan trọng. Trước tiên, dù là trang điểm hay không, bạn cũng nên tẩy trang để loại bỏ lớp bụi bẩn bên ngoài rồi mới đến bước rửa mặt.
Lưu ý là mỗi ngày, bạn chỉ nên nửa từ 2 – 3 lần. Vì rửa mặt nhiều sẽ khiến lớp dầu tự nhiên trên da bị mất đi, bụi bẩn từ đó sẽ dễ xâm nhập vào da.
Dưỡng ẩm
Một làn da đủ ẩm sẽ căng bóng và đầy sức sống hơn. Ngoài ra, lãn da đủ ẩm sẽ giúp làm chậm quá trình lão hoá, hạn chế nám, tàn nhang, nếp nhăn. Nhiều người thường nghĩ rằng, chỉ có da khô mới cần dưỡng ẩm, điều này là hoàn toàn sai lầm, dù bạn thuộc loại da nào thì việc dưỡng da cũng đều quan trọng.
Dưỡng ẩm là bước quan trọng để có làn da khỏe
Ngoài ra, không chỉ cung cấp độ ẩm bên ngoài mà bạn cũng cần cung cấp độ ẩm từ bên trong. Do vậy, bạn cần uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, đồng thời, ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi để cung cấp vitamin cho da.
Chống nắng
Dù bạn có chăm sóc da cẩn thận như thế nào nhưng bỏ qua bước chống nắng thì hiệu quả mang lại sẽ không cao. Bởi nếu không bôi kem chống nắng, tia cực tím sẽ trực tiếp phá hủy các sợi collagen, đẩy nhanh quá trình lão hoá. Đồng thời, tia cực tím cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng nám, tàn nhang,… Vì vậy, khi đi ra đường, đặc biệt là 9 – 15 giờ, bạn nên bôi kem chống nắng và che chắn kỹ càng.
Thiết lập thói quen ăn uống và sinh hoạt lành mạnh
Thói quen ăn uống và sinh hoạt ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe làn da. Vì thế bạn cần:
- Hạn chế uống cà phê, bia rượu, hút thuốc.
- Hạn chế căng thẳng, thức khuya.
- Hạn chế tiếp xúc với các loại ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử.
- Ăn uống đủ chất, uống nhiều nước.
Bạn nên bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả vào các bữa ăn
Trên đây là những thông tin liên quan tới cấu tạo của da. Mỗi phần sẽ có đặc điểm và chức năng khác nhau. Thông qua việc tìm hiểu này, hy vọng bạn đã trang bị được những kiến thức cần thiết để chăm sóc da. Nếu vẫn còn thắc mắc, quý khách vui lòng liên hệ đường dây nóng của MEDLATEC 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.
Tổng quan về cấu tạo của da
Cấu tạo của da có 3 lớp, theo thứ tự từ ngoài vào trong đó là biểu bì, trung bì, hạ bì. Mỗi lớp sẽ có đặc điểm và chức năng khác nhau. Cụ thể:
Lớp biểu bì
Là lớp ngoài cùng của da. Mặc dù không có mạch máu nhưng lớp biểu bì cũng được cung cấp dinh dưỡng thông qua mạch máu của lớp trung bì. Lớp biểu bì trên mỗi vị trí và từng bộ phận khác nhau thì sẽ có độ dày khác nhau, nhưng đều nằm trong khoảng 0,5 – 1 mm.
Keratinocytes là tế bào chủ yếu trong lớp biểu bì, tế bào này được bắt nguồn từ tế bào ở lớp đáy. Trong quá trình sừng hoá trên da, khi các tế bào sừng ở trên bề mặt lớp biểu bì bị sừng hóa và bong tróc sẽ bị một lớp tế bào sừng mới thay thế.
Trong cấu tạo của da, lớp sừng nằm ở ngoài cùng của lớp biểu bì và không thấm nước, do đó có tác dụng ngăn chặn sự xâm nhập của các yếu tố gây hại như virus, vi khuẩn. Ngoài ra, lớp biểu bì này còn bảo vệ nội tạng, mạch máu, dây thần kinh tránh khỏi những chấn thương.
Biểu bì chính là lớp ngoài cùng của da
Ở lớp đáy của biểu bì, các tế bào melanocytes được phân bố đồng đều, tế bào này có chức năng tạo ra sắc tố melanin, một yếu tố quy định màu da. Nếu lượng melanin càng cao thì sẽ có làn da càng sẫm màu.
Thông qua lớp biểu bì, chúng ta có thể biết được tình hình của da như khả năng chống nắng, độ ẩm,… Còn quá trình lão hoá da sẽ xảy ra ở những lớp sâu hơn trong cấu trúc của da.
Lớp trung bì
Liền kề với lớp biểu bì chính là lớp trung bì, là lớp dày nhất trong 3 lớp và cũng là nơi tập trung nhiều collagen và elastin. Trong đó, collagen có nhiệm vụ hỗ trợ cấu trúc da, elastin có vai trò quan trọng trong việc phục hồi da. Các nang lông, mạch máu hay các tuyến mồ hôi, dây thần kinh, tuyến bã nhờn đều nằm ở lớp này.
Trong đó, dây thần kinh giúp nhận biết nhiệt độ, áp suất, cảm giác đau hoặc bị kích ứng. Những vùng da có càng nhiều dây thần kinh thì sẽ càng nhạy cảm như vùng đầu ngón tay, đầu ngón chân. Đối với tuyến mồ hôi, khi gặp áp lực căng thẳng hay thời tiết nóng nực sẽ tiết ra mồ hôi để làm mát cơ thể.
Tuyến bã nhờn giúp duy trì độ ẩm trên da và chống lại sự xâm nhập của các tác nhân có hại thông qua việc tiết dầu hơn. Nếu tuyến bã nhờn hoạt động kém có thể gây khô da, đẩy nhanh quá lão hoá. Ngược lại, tuyến bã nhờn hoạt động quá mạnh mẽ sẽ dễ hình thành mụn trứng cá. Còn nang lông ở lớp trung bì có tác dụng điều hoà nhiệt độ cơ thể. Mạch máu chịu trách nhiệm chính trong việc cung cấp dinh dưỡng cho da.
Lớp hạ bì
Lớp hạ bì là lớp dưới cùng của da, còn có tên gọi khác là lớp mỡ dưới da. Lớp này có chứa các mô liên kết và phân tử chất béo. Vì vậy, lớp hạ bì giúp cách nhiệt cũng như bảo vệ các mô bên dưới khỏi các chấn thương.
Ở từng vị trí, độ dày của lớp hạ bì là khác nhau, chẳng hạn ở mí mắt độ dày của lớp hạ bì chỉ là vài mm, nhưng đến vùng ngực, bụng, mông thì độ dày của lớp mỡ dưới da là vài cm. Tuy nhiên, các mô mỡ dưới da này sẽ mất dần do quá trình lão hoá.
Hạ bì hay còn có tên gọi khác là lớp mỡ dưới da
Phần phụ của da
Tóc và móng tay cũng được coi là một phần của da, tức là hệ thống liên kết. Như vậy, chúng được gọi là phần phụ của da.
4.Tóc – cơ quan bảo vệ và xúc giác
Tóc có nhiều chức năng khác nhau. Nó đóng vai trò bảo vệ chống lại cái lạnh và như một cơ quan xúc giác quan trọng.
Sự phát triển của tóc bắt đầu ở lớp hạ bì, cụ thể hơn là ở lớp nhú tóc. Lông bao gồm các tế bào sừng hóa nổi lên và di chuyển lên bên trong nang lông. Khi sợi tóc trồi lên khỏi bề mặt da, nó sẽ làm như vậy ở một góc hơi nghiêng. Đối với mỗi nang lông, có một tuyến bã nhờn liền kề và thường là một tuyến mùi.
Tóc có thể dựng lên nhờ hoạt động của cơ bắp, đó là điều sẽ xảy ra khi bạn bị ‘rùng mình dọc sống lưng’. Đó là một chức năng rất lâu đời của cơ thể con người mà không thể thay đổi trong tình trạng ‘nổi da gà’ (cutis anserina). Hơn nữa, các sợi thần kinh có trong tóc khiến tóc rất dễ bị chạm vào nhau.
Sự phát triển của lông: Ở trẻ sơ sinh, toàn bộ cơ thể được bao phủ bởi một lớp lông rất mịn gọi là lông vellus. Trong độ tuổi dậy thì, lông đầu bắt đầu mọc, dày hơn nhiều và chủ yếu ở một số vùng trên cơ thể, chẳng hạn như vùng sinh dục hoặc mặt (râu). Phần còn lại của lông trên cơ thể ít rõ rệt hơn và 4% bề mặt da không được bao phủ bởi lông bao gồm:
+ Lòng bàn tay
+ Lòng bàn chân
+ Móng tay
+ Móng chân
+ Môi
Những phần không có lông này của da được gọi là da băng, trái ngược với da có lông.
Tóc mọc thêm khoảng 1cm mỗi tháng. Chu kỳ sinh trưởng được chia thành 3 giai đoạn.
– Giai đoạn 1 kéo dài 2–10 năm. Nó được gọi là giai đoạn tăng trưởng hoặc giai đoạn anagen.
– Giai đoạn 2 kéo dài khoảng 2 tuần. Nó được gọi là giai đoạn chuyển tiếp hoặc giai đoạn catagen.
– Giai đoạn 3 kéo dài khoảng 3–8 tháng. Nó được gọi là giai đoạn nghỉ ngơi hoặc giai đoạn telogen .
Các giai đoạn này được xác định đối với một nang tóc trải qua chu kỳ này lên đến 10 lần. Sau đó, nó không hình thành bất kỳ sợi lông nào nữa. Một người khỏe mạnh mất tới 100 sợi tóc mỗi ngày.
4.Móng tay – cơ quan bảo vệ và nắm bắt
Móng tay được tạo ra từ các tế bào sừng hóa cứng và dày đặc của lớp biểu bì . Chúng hoàn thành một nhiệm vụ quan trọng là có thể cầm nắm các vật nhỏ, tương tự như hoạt động của nhíp. Hơn nữa, chúng đóng vai trò như một lớp bảo vệ quan trọng của các đầu ngón tay và ngón chân trước các chấn thương. Móng tay trong mờ. Màu hồng nhẹ nhàng chiếu qua là móng tay được cung cấp máu rất tốt.
Phần cuối của móng hình lưỡi liềm màu trắng (về phía cơ thể) được gọi là lunula (‘mặt trăng nhỏ’). Ở đây, màu trắng thực tế của móng có thể được đánh giá cao vì móng không trong suốt ở phần này. Giữa gai và da, có một lớp bảo vệ được gọi là lớp biểu bì, ngăn vi trùng xâm nhập. Phía sau lớp biểu bì (về phía thân) có gốc móng tay. Nó tạo thành các tế bào sừng hóa đẩy móng về phía trước. Móng tay mọc nhanh hơn móng chân. Tốc độ phát triển điển hình của móng tay là 1 mm mỗi tuần; móng chân mọc thêm 0,5 mm mỗi tuần.
Cấu trúc của móng:
– Tấm móng tay: bề mặt của tuyến bã nhờn
– Lớp móng: liên tục với các lớp basale và spinosum
– Gốc móng tay: bao phủ vùng nảy mầm hoặc chất nền
– Eponychium (lớp biểu bì)
– Hyponychium
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: merckmanuals.com, byjus.com, nursingtimes.net
Biểu bì: là lớp da ngoài cùng, nó là một hàng rào không thấm nước, có vai trò tạo ra các tế bào da mới, hình thành màu da, bảo vệ cơ thể trước các tác động từ môi trường bên ngoài.
Lớp biểu bì liên tục tạo ra các tế bào da mới, trong khoảng 3 tuần, các tế bào này sẽ nổi lên bề mặt da và thay thế cho các tế bào chết bị bong ra.
Keratinocytes là loại tế bào phổ biến nhất trong biểu bì, hoạt động như một hàng rào chống lại vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm, vi rút, nhiệt độ, tia cực tím và ngăn cản sự mất nước qua da.
Lớp biểu bì không chứa mạch máu. Màu da phụ thuộc vào một sắc tố được tạo ra bởi các tế bào hắc tố tên là melanin – bảo vệ da khỏi tác động trực tiếp từ tia UV.
Năm lớp của lớp biểu bì là:
- Lớp đáy (stratum basale): là lớp trong cùng của biểu bì, nơi các tế bào keratinocyte được tạo ra.
- Lớp gai (stratum spinosum): các tế bào keratinocytes tạo ra chất sừng (các sợi protein) và trở nên có hình con suốt.
- Lớp hạt (stratum granulosum): các tế bào sản sinh ra các hạt nhỏ và các hạt này di chuyển lên trên, biến đổi thành chất sừng và các lipid biểu bì.
- Lớp sáng (stratum lucidum): các tế bào bị ép nhẹ, trở nên bằng phẳng và không thể phân biệt được.
- Lớp sừng (stratum corneum): là lớp ngoài cùng của biểu bì. Ở những vùng da khác nhau, lớp sừng sẽ có độ dày – mỏng khác nhau, thường thì lớp sừng ở lòng bàn tay, chân sẽ dày hơn những vùng da khác. Mỗi ngày, lớp tế bào sừng phía ngoài bong ra liên tục tạo nên những vảy nhỏ như phấn, kết hợp với mồ hôi và chất bã tạo thành ghét.
Cấu trúc, thành phần và các lớp của da.
- Biểu bì: Lớp trên cùng
- Trung bì: Lớp giữa
- Lớp dưới da: Lớp dưới cùng hoặc lớp mỡ
Lớp biểu bì
Là lớp đàn hồi ở bên ngoài liên tục được tái tạo, bao gồm:
- Keratinocytes: Các tế bào sừng sản xuất keratin (protein dạng sợi dai). Tế bào này được hình thành do sự phân chia tế bào ở lớp đáy. Các tế bào mới liên tục di chuyển từ lớp thấp nhất của biểu bì lên các lớp trên cùng, chúng dần dần thành tế bào chết dẹt.
- Corneocytes: Các tế bào sừng chết kết hợp với nhau tạo nên lớp ngoài cùng của lớp biểu bì được gọi là lớp sừng. Lớp bảo vệ này liên tục bị bào mòn hoặc bong ra.
- Melanocytes: (Tế bào biểu bì tạo hắc tố) sản xuất sắc tố melanin bảo vệ da. Nhờ melanin mà chức năng của da chính là chống lại bức xạ cực tím, cũng như mang lại màu sắc cho da.
Lớp trung bì
Là lớp bên trong bao gồm:
- Các tuyến mồ hôi: Sản xuất ra mồ hôi thông qua các ống dẫn mồ hôi đến lỗ trên lớp biểu bì được gọi là lỗ chân lông. Chúng đóng vai trò điều hòa nhiệt độ.
- Nang lông: Đóng vai trò trong việc điều chỉnh nhiệt độ.
- Các tuyến bã nhờn: Việc sản xuất bã nhờn giúp giữ cho lông không bị bám bụi bẩn và vi khuẩn. Bã nhờn và mồ hôi tạo nên lớp màng bề mặt.
Lớp hạ bì
- Lớp hạ bì được tạo thành từ mô liên kết và chất béo (chất cách nhiệt tốt).
Các chức năng chính của da
Đối với cơ thể, da có những chức năng sau:
- Điều hòa thân nhiệt: Hoạt động của tuyến mồ hôi, hệ thống mạch máu và lớp mô mỡ dưới da giúp điều hòa thân nhiệt cho cơ thể.
- Tiếp nhận cảm giác: Hệ thống dây trên kinh dưới da sẽ tiếp nhận và giúp ta cảm nhận được những vấn đề bao gồm nóng, lạnh, đau, áp lực, tiếp xúc. Điều này giúp cơ thể thích nghi cũng như tránh được những tác động làm tổn hại cơ thể từ bên ngoài.
- Bảo vệ cơ thể: Da bao bọc toàn bộ cơ thể, giữ nhiệm vụ như một “hàng rào” bảo vệ các cơ quan khỏi tác động từ bên ngoài bao gồm yếu tố cơ học, hóa học, sinh học,…
- Chức năng bài tiết: Tuyến mồ hôi dưới da có tác dụng bài tiết chất cặn bã, giúp da mềm mại hơn. Ngoài ra, tuyến bã nhờn có nhiệm vụ như lớp sừng bảo vệ da không bị ngấm nước đồng thời cung cấp khả năng chống lại nấm, vi khuẩn,…
- Sản xuất melanin cho da: Các huyết sắc tố dưới da melanocytes chịu trách nhiệm sản xuất melanosome sau đó phân phối đến các tế bào khác trong cơ thể giúp bảo vệ tế bào khỏi những tác động từ tia UVA, UVB,…
- Tái tạo da: Da có khả năng tự phục hồi nhờ quá trình tái tạo tế bào mới sau khi bị tổn thương. Tuy nhiên, càng lớn tuổi, chức năng này càng suy yếu khiến da trở nên nhăn nheo, mất sức sống.
- Vận chuyển chất dinh dưỡng: Các tế bào mỡ dưới da có tác dụng cung cấp dưỡng chất cần thiết khi cơ thể cần thông qua hệ thống mạch máu.
Da bảo vệ cơ thể khỏi các tác hại từ bên ngoài
Cấu trúc da có mấy lớp?
Cấu trúc da chia thành ba lớp, gồm lớp thượng bì (epidermis), lớp trung bì (dermis) và lớp hạ bì (subcutaneous). Cụ thể hình ảnh cấu trúc da như sau:
Cấu trúc của da gồm ba lớp chính (Nguồn ảnh: Medium)
Lớp thượng bì
Là tầng đầu tiên của cấu trúc da, lớp thượng bì bao gồm các mô vảy sừng phân tầng, phân hóa thành 5 lớp khác nhau gồm lớp đáy, lớp gai, lớp hạt, lớp bóng và lớp sừng. Độ dày trung bình của lớp thượng bì tầm 0.1 – 1mm tùy vùng da (dày nhất là lòng bàn tay và bàn chân, mỏng nhất là mi mắt).
Lớp thượng bì hoạt động như một lớp bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn, ô nhiễm môi trường, độc tố, ngăn ngừa sự mất nước… Lớp thượng bì có khả năng tái sinh khi bị tổn thương, nhưng khả năng này sẽ giảm dần theo tuổi tác.
Lớp thượng bì còn được gọi là lớp biểu bì (Nguồn ảnh: Wikipedia)
Lớp trung bì
Lớp trung bì được xem là lớp giữa trong cấu trúc da, phân tách với lớp thượng bì qua lớp tế bào đáy và đóng vai trò như “phao đệm” nâng đỡ lớp thượng bì bên trên. Độ dày lớp này trung bình tầm 0.5 – 4mm.
Lớp trung bì được cấu tạo từ elastin, hyaluronic acid và collagen với các vai trò như duy trì độ săn chắc, đàn hồi và độ ẩm cho da. Lớp trung bì có các chức năng cơ bản là cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho lớp thượng bì, quyết định độ nhạy cảm của da, bảo vệ cơ học cho cấu trúc sâu hơn của da…
Papillary dermis là trung bì nông, reticular dermis là trung bì sâu (Nguồn ảnh: Wikipedia)
Lớp hạ bì
Hạ bì nằm ngay bên dưới và liên kết với lớp trung bì, đóng vai trò như lớp đệm chịu lực, giảm tổn thương cho da từ các tác động mạnh, va chạm… Độ dày mỏng tùy vị trí khác nhau trên cơ thể.
Một số chức năng chính của lớp mỡ dưới da là cung cấp năng lượng cho cơ thể, điều chỉnh thân nhiệt, hạn chế tổn thương ở da và sản xuất hormone (mô mỡ có thể độc lập tổng hợp estrogen và testosterone).
Lớp hạ bì còn được gọi bằng tên khác là hypodermis(Nguồn ảnh: Twitter)
Trong cấu trúc da, ngoài ba lớp chính trên thì còn có phần phụ bao gồm tuyến bã nhờn, tuyến mồ hôi, móng, nang lông…
Các tầng lớp của da
2.Lớp biểu bì
Biểu bì là lớp ngoài cùng của da, được định nghĩa là biểu mô vảy phân tầng, chủ yếu bao gồm các tế bào sừng trong các giai đoạn biệt hóa tiến triển. Tế bào sừng tạo ra chất sừng protein và là thành phần xây dựng chính (tế bào) của lớp biểu bì. Vì lớp biểu bì là vô mạch (không chứa mạch máu), nó hoàn toàn phụ thuộc vào lớp hạ bì bên dưới để phân phối chất dinh dưỡng và thải chất thải qua màng đáy.
Chức năng chính của lớp biểu bì là hoạt động như một rào cản vật lý và sinh học đối với môi trường bên ngoài, ngăn chặn sự xâm nhập của các chất kích thích và chất gây dị ứng. Đồng thời, nó ngăn ngừa sự mất nước và duy trì cân bằng nội môi. Biểu bì được cấu tạo bởi các lớp; hầu hết các bộ phận cơ thể có bốn lớp, nhưng những người có lớp da dày nhất có năm lớp.
Các tế bào ở da bao gồm:
– Tế bào sừng (Keratinocyte) sản xuất keratin (protein dạng sợi dai). Tế bào sừng được hình thành do sự phân chia trong lớp đáy. Khi chúng di chuyển lên qua tầng gai và tầng hạt, chúng phân hóa để tạo thành một cấu trúc bên trong cứng chắc của keratin, vi sợi và vi ống (keratinisation). Lớp ngoài của biểu bì, lớp sừng, bao gồm các lớp tế bào chết dẹt đã mất nhân. Các tế bào này sau đó bị bong ra khỏi da (bong vảy); quá trình hoàn chỉnh này mất khoảng 28 ngày.
Giữa các tế bào sừng này có một hỗn hợp phức tạp của lipid và protein. Các lipid gian bào này bị phân hủy bởi các enzyme từ tế bào sừng để tạo ra một hỗn hợp lipid gồm ceramide (phospholipid), axit béo và cholesterol. Các phân tử này được sắp xếp theo kiểu tổ chức cao, kết hợp với nhau và các tế bào sừng để tạo thành hàng rào lipid của da chống lại sự mất nước và sự xâm nhập của các chất gây dị ứng và kích ứng.
Lớp sừng có thể được hình dung như một bức tường gạch, với các tế bào sừng tạo thành gạch và các lớp lipid tạo thành vữa. Vì các tế bào sừng có chứa chất giữ nước – một yếu tố giữ ẩm tự nhiên – chúng hút và giữ nước. Hàm lượng nước cao trong các tế bào sừng khiến chúng phồng lên, giữ cho lớp sừng mềm dẻo và đàn hồi, đồng thời ngăn ngừa sự hình thành các vết nứt và rạn. Đây là một lưu ý quan trọng khi áp dụng các loại thuốc bôi ngoài da. Chúng được hấp thụ qua hàng rào biểu bì vào các mô và cấu trúc bên dưới (hấp thụ qua da) và chuyển đến hệ tuần hoàn.
Lớp sừng quy định số lượng và tốc độ hấp thụ qua da. Một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến điều này là độ ẩm của da và độ ẩm môi trường. Ở những làn da khỏe mạnh với quá trình hydrat hóa bình thường, thuốc chỉ có thể thâm nhập vào lớp sừng bằng cách đi qua hàng rào lipid chặt chẽ, tương đối khô giữa các tế bào. Khi tăng độ ẩm cho da hoặc hàng rào bình thường của da bị suy giảm do bệnh da, bong tróc, bào mòn, nứt nẻ hoặc sinh non, sự hấp thụ qua da sẽ tăng lên.
– Tế bào hắc tố: những tế bào này tạo ra sắc tố da sẫm màu. Tế bào hắc tố được tìm thấy ở tầng đáy và nằm rải rác giữa các tế bào sừng dọc theo màng đáy với tỷ lệ một tế bào hắc tố trên 10 tế bào đáy. Chúng tạo ra sắc tố melanin, được sản xuất từ tyrosine, là một axit amin, được đóng gói trong các túi tế bào gọi là melanosomes, và được vận chuyển và phân phối vào tế bào chất của tế bào sừng. Chức năng chính của melanin là hấp thụ bức xạ tia cực tím (UV) để bảo vệ chúng ta khỏi tác hại của nó.
Màu da không được xác định bởi số lượng tế bào hắc tố mà bởi số lượng và kích thước của các melanosome. Nó bị ảnh hưởng bởi một số sắc tố, bao gồm melanin, caroten và hemoglobin. Melanin được chuyển vào tế bào sừng thông qua melanosome. Do đó, màu sắc của da phụ thuộc vào số lượng melanin được sản xuất bởi các tế bào hắc tố ở tầng đáy và được các tế bào sừng tiếp nhận.
Melanin xuất hiện ở hai dạng chính:
+ Eumelanin: tồn tại dưới dạng đen và nâu
+ Pheomelanin: tạo màu đỏ
Màu da cũng bị ảnh hưởng bởi việc tiếp xúc với bức xạ UV, các yếu tố di truyền và ảnh hưởng nội tiết tố.
– Tế bào Merkel: được liên kết với các đầu dây thần kinh cảm giác. Những tế bào này chỉ hiện diện với một số lượng rất nhỏ trong tầng đáy. Chúng liên kết chặt chẽ với các sợi tận cùng của dây thần kinh da và dường như có vai trò trong cảm giác, đặc biệt là ở các vùng trên cơ thể như lòng bàn tay, lòng bàn chân và cơ quan sinh dục.
– Tế bào Langerhans: tế bào đuôi gai giống đại thực bào. Đây là những tế bào đại diện cho kháng nguyên (vi sinh vật và protein lạ) được tìm thấy trong lớp gai. Chúng là một phần của hệ thống miễn dịch của cơ thể và thường xuyên theo dõi các kháng nguyên trong môi trường xung quanh để có thể bẫy chúng và trình bày chúng với tế bào lympho T-helper, do đó kích hoạt phản ứng miễn dịch
Quá trình sừng hóa của lớp biểu bì là một quá trình liên tục. Các tế bào cần thiết cho sự đổi mới liên tục này đến từ lớp cơ bản nơi diễn ra quá trình phân chia tế bào. Vì quá trình này rất nhạy cảm với bức xạ , có các sắc tố trong lớp mầm tạo ra một lớp bảo vệ da sẫm màu hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mạnh.
Mặt khác, lớp sừng rất mỏng ở những nơi cần độ mềm dẻo cao hơn, chẳng hạn như trên mí mắt. Ở những nơi tiếp xúc với căng thẳng cơ học, như lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân, nó dày hơn và có thể hình thành vết chai. Sự hình thành các vết chai là một cơ chế bảo vệ. Ngay sau khi các tác động giảm xuống, sự hình thành các lớp dày hơn sẽ dừng lại.
2.Lớp hạ bì
Hạ bì, lớp tiếp theo của da, là một lớp mô sợi dày và đàn hồi (được tạo ra chủ yếu từ collagen, với một thành phần nhỏ nhưng quan trọng là elastin) mang lại cho da sự dẻo dai và khỏe mạnh. Lớp hạ bì chứa các đầu dây thần kinh, tuyến mồ hôi và tuyến dầu (tuyến bã nhờn), nang lông và mạch máu.
Các đầu dây thần kinh cảm nhận cảm giác đau, xúc giác, áp lực và nhiệt độ. Một số vùng da chứa nhiều đầu dây thần kinh hơn những vùng khác. Ví dụ, các đầu ngón tay và ngón chân chứa nhiều dây thần kinh và cực kỳ nhạy cảm khi chạm vào.
Các tuyến mồ hôi tiết ra mồ hôi để phản ứng với nhiệt và căng thẳng. Mồ hôi bao gồm nước, muối và các hóa chất khác. Khi mồ hôi bốc hơi khỏi da, nó sẽ giúp làm mát cơ thể. Các tuyến mồ hôi chuyên biệt ở nách và vùng sinh dục (tuyến mồ hôi apocrine) tiết ra mồ hôi dầu, đặc, tạo ra mùi cơ thể đặc trưng khi mồ hôi được tiêu hóa bởi vi khuẩn da ở những vùng đó.
Các tuyến bã nhờn tiết ra chất nhờn vào nang lông. Bã nhờn là một loại dầu giữ cho da ẩm và mềm mại và hoạt động như một hàng rào chống lại các chất lạ.
Các nang tóc tạo ra nhiều loại tóc khác nhau trên khắp cơ thể. Tóc không chỉ góp phần tạo nên vẻ ngoài của một người mà còn có một số vai trò quan trọng về thể chất, bao gồm điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, bảo vệ khỏi tổn thương và tăng cường cảm giác. Một phần của nang cũng chứa các tế bào gốc có khả năng mọc lại các lớp biểu bì bị tổn thương.
Các mạch máu của lớp hạ bì cung cấp chất dinh dưỡng cho da và giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Nhiệt làm cho các mạch máu nở ra (giãn ra), cho phép một lượng lớn máu lưu thông gần bề mặt da, nơi có thể giải phóng nhiệt. Lạnh làm cho các mạch máu thu hẹp (co lại), giữ nhiệt cho cơ thể.
Ở các bộ phận khác nhau của cơ thể, số lượng các đầu dây thần kinh, tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn, nang lông và mạch máu khác nhau. Ví dụ, đỉnh đầu có nhiều nang lông, trong khi lòng bàn chân không có.
Lớp mỡ
Bên dưới lớp hạ bì là một lớp chất béo giúp cách nhiệt cơ thể khỏi nhiệt và lạnh, tạo lớp đệm bảo vệ và đóng vai trò như một khu vực dự trữ năng lượng. Chất béo được chứa trong các tế bào sống, được gọi là tế bào mỡ, được tổ chức với nhau bằng mô sợi. Lớp mỡ có độ dày khác nhau, từ một phần inch trên mí mắt đến vài inch trên bụng và mông ở một số người.
Lựa chọn dịch vụ
Quý khách hàng vui lòng lựa chọn dịch vụ y tế theo nhu cầu!
Biểu bì: là lớp da ngoài cùng, nó là một hàng rào không thấm nước, có vai trò tạo ra các tế bào da mới, hình thành màu da, bảo vệ cơ thể trước các tác động từ môi trường bên ngoài.
Lớp biểu bì liên tục tạo ra các tế bào da mới, trong khoảng 3 tuần, các tế bào này sẽ nổi lên bề mặt da và thay thế cho các tế bào chết bị bong ra.
Keratinocytes là loại tế bào phổ biến nhất trong biểu bì, hoạt động như một hàng rào chống lại vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm, vi rút, nhiệt độ, tia cực tím và ngăn cản sự mất nước qua da.
Lớp biểu bì không chứa mạch máu. Màu da phụ thuộc vào một sắc tố được tạo ra bởi các tế bào hắc tố tên là melanin – bảo vệ da khỏi tác động trực tiếp từ tia UV.
Năm lớp của lớp biểu bì là:
- Lớp đáy (stratum basale): là lớp trong cùng của biểu bì, nơi các tế bào keratinocyte được tạo ra.
- Lớp gai (stratum spinosum): các tế bào keratinocytes tạo ra chất sừng (các sợi protein) và trở nên có hình con suốt.
- Lớp hạt (stratum granulosum): các tế bào sản sinh ra các hạt nhỏ và các hạt này di chuyển lên trên, biến đổi thành chất sừng và các lipid biểu bì.
- Lớp sáng (stratum lucidum): các tế bào bị ép nhẹ, trở nên bằng phẳng và không thể phân biệt được.
- Lớp sừng (stratum corneum): là lớp ngoài cùng của biểu bì. Ở những vùng da khác nhau, lớp sừng sẽ có độ dày – mỏng khác nhau, thường thì lớp sừng ở lòng bàn tay, chân sẽ dày hơn những vùng da khác. Mỗi ngày, lớp tế bào sừng phía ngoài bong ra liên tục tạo nên những vảy nhỏ như phấn, kết hợp với mồ hôi và chất bã tạo thành ghét.
Tin tức
Cấu tạo của da – Những điều ít người biết
- 11/05/2021 | Chuyên gia tư vấn: Chăm sóc da mặt mùa hè sao cho đúng?
- 03/01/2022 | Dị ứng thời tiết da mặt có biểu hiện như thế nào? Phương pháp trị bệnh ra sao?
- 14/12/2022 | Vitamin C có tác dụng gì với da mặt và cách chăm sóc da mặt với vitamin C
Lựa chọn dịch vụ
Quý khách hàng vui lòng lựa chọn dịch vụ y tế theo nhu cầu!
Khi tìm hiểu về da liễu học, thì cấu trúc da gồm mấy lớp, đóng chức năng gì đối với cơ thể là những thắc mắc bạn cần giải đáp trước tiên. Đây cũng là kiến thức nền tảng bạn cần trang bị để có thể tự tin làm việc với khách hàng tại bệnh viện da liễu, spa, thẩm mỹ viện… Trong bài viết sau, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cấu trúc da và những vấn đề liên quan đến cấu tạo của làn da nhé.
Các tuyến của da
– Tuyến bã nhờn: Tuyến bã nhờn nằm ở lớp hạ bì. Chúng có thể được tìm thấy ở hầu hết mọi nơi trên cơ thể con người, ngoại trừ lòng bàn tay và lòng bàn chân. Thông thường, tuyến bã nhờn nằm ngay cạnh nang lông. Điều này có nghĩa là một tuyến bã nhờn hòa vào ống bài tiết của nang lông. Phần tiếp giáp này không tồn tại trên mắt và mí mắt, cũng không tồn tại trên môi, dương vật hoặc môi âm hộ. Bản thân bã nhờn bao gồm:
+ Chất đạm
Ráy tai (cerumen) cũng là một sản phẩm từ tuyến bã nhờn. Bã nhờn chống thấm nước và bôi trơn tóc và da.
– Các tuyến mồ hôi: Cơ thể con người có khoảng 2-3 triệu tuyến mồ hôi (tuyến eccrine), nằm ở lớp hạ bì. Các ống bài tiết của chúng đi theo một con đường quanh co, kết thúc ở các lỗ chân lông trên da. Chúng được tìm thấy chủ yếu ở nách, lòng bàn chân và lòng bàn tay. Mồ hôi không chỉ góp phần điều chỉnh nhiệt độ mà còn có vai trò bảo vệ da. Giá trị pH của nó là 5–6. Sự sản xuất mồ hôi bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố; trong số những người khác là những người tâm lý như căng thẳng.
– Tuyến mùi: Các tuyến mùi (còn được gọi là tuyến mồ hôi apocrine) nằm hầu hết ở nách, xung quanh núm vú và ở bộ phận sinh dục. Chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra mùi cơ thể duy nhất của một người, mùi này còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác, chẳng hạn như mồ hôi hoặc vi khuẩn trên da.
Da có mấy lớp?
Mặc dù da đóng vai trò rất quan trọng đối với cơ thể nhưng khi hỏi da có mấy lớp thì không phải ai cũng có câu trả lời chính xác. Theo thứ tự từ ngoài vào trong, da được chia làm 3 lớp:
Lớp thượng bì
Lớp thượng bì nằm ở bên ngoài cùng trong cấu trúc da được hình thành bởi các mô vảy sừng phân hóa. Lớp thượng bì được chia ra thành 5 lớp nhỏ bao gồm:
- Lớp đáy nằm ở vị trí trong cùng, đây là nơi sản sinh các tế bào keratinocyte.
- Lớp hạt là nơi bắt đầu cho quá trình sừng hóa, sản sinh hạt nhỏ và di chuyển lên lớp gai để tạo thành chất sừng và nhũ tương.
- Lớp gai giữ nhiệm vụ sản sinh chất sừng.
- Lớp bóng thường bằng phẳng và khó phân biệt ranh giới.
- Lớp sừng ở ngoài cùng được tạo nên bởi sự liên kết các lipid biểu bì.
Mỗi lớp có độ dày trung bình khoảng 0,1 – 1mm tùy vào những vị trí khác nhau trên cơ thể. Thông thường, những khu vực như da tay, da chân sẽ dày hơn và mi mắt là vị trí mỏng nhất. Lớp thượng bì có khả năng tái sinh sau khi bị tổn thương tuy nhiên mức độ sẽ giảm dần theo thời gian.
Về cấu tạo, da được chia làm 3 lớp là thượng bì, trung bì và hạ bì
Lớp trung bì
Lớp trung bì nằm vị trí ở giữa lớp thượng bì và hạ bì, độ dày ở khoảng 0,5 – 4mm. Lớp này được xem là “phao đệm” nâng đỡ cho lớp thượng bì được cấu tạo từ các chất như elastin, hyaluronic acid, collagen, mạch máu và dây thần kinh, có tác dụng giúp da săn chắc, đàn hồi và luôn được giữ ẩm.
Lớp trung bì có các chức năng cơ bản là:
- Cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho lớp thượng bì.
- Quyết định độ nhạy cảm của da.
- Bảo vệ cơ học cho cấu trúc sâu hơn của da.
Lớp trung bì cũng là nơi chứa tuyến bã nhờn, tuyến mồ hôi.
Lớp hạ bì (mô mỡ dưới da)
Lớp hạ bì được cấu tạo chủ yếu từ các mô mỡ nằm ở phía trong cùng. Lớp hạ bì hoạt động như một lớp đệm cách nhiệt đồng thời bổ sung năng lượng cho da. Vai trò chính của lớp hạ bì là chịu lực, hạn chế lực tác động từ bên ngoài để giảm tổn thương khi xảy ra va chạm mạnh. Ngoài ra, các mô mỡ ở lớp hạ bì còn có tác dụng điều hòa thân nhiệt và sản xuất hormone estrogen, testosterone.
Lớp hạ bì là lớp mỡ dưới da nằm ở trong cùng
Da có mấy lớp?
Thứ tự các lớp của da từ ngoài vào trong lần lượt như sau:
- Lớp biểu bì
Biểu bì chính là lớp da ngoài cùng ta có thể nhìn và sờ được, chúng có tác dụng bảo vệ cơ thể, tránh vi khuẩn xâm nhập từ môi trường bên ngoài. Lớp biểu bì được bao phủ bởi nước và lipid (chất nhũ tương). Màng hydrolipid này có tác dụng duy trì tiết mồ hôi, bã nhờn để da mềm mại, chống lại vi khuẩn và nấm từ bên ngoài.
Trong biểu bì có 5 lớp tế bào, chúng phát triển và thay đổi thường xuyên hay còn gọi là quá trình sừng hóa, vì vậy mỗi lớp tầng biểu bì có sự khác nhau. Cụ thể: Lớp đáy nằm trong cùng của biểu bì, đây là nơi các tế bào keratinocyte được sản sinh; lớp tế bào gai có tác dụng sản sinh chất sừng; lớp hạt là nơi quá trình sừng hóa bắt đầu, các tế bào sản sinh ra hạt nhỏ, chúng di chuyển lên trên, biến đổi thành chất sừng và lipid biểu bì; lớp bóng bị các tế bào ép nhẹ khiến chúng trở nên bằng phẳng và không thể phân biệt được; lớp sừng là nơi cư trú của tuyến mồ hôi và bã nhờn, được gắn kết bởi các lipid biểu bì, tạo nên hàng rào để bảo vệ và giúp làn da khỏe mạnh.
- Lớp hạ bì (lớp mô mạch liên kết)
Lớp hạ bì dày, có tính đàn hồi, nằm giữa biểu bì và mô dưới da. Cấu trúc chính để tạo nên lớp hạ bì là sợi collagen, đàn hồi và các mô liên kết, chúng giúp cho làn da khỏe mạnh, linh hoạt. Các cấu trúc này gắn chặt với 1 chất giống như gel (chứa axit hyaluronic), có hiệu quả cao trong việc liên kết với phân tử nước giúp duy trì thể tích của da.
Hạ bì bao gồm lớp đáy và lưới, chúng giúp giảm sự tác động từ bên ngoài và làm lành vết thương, giúp nuôi dưỡng biểu bì, loại bỏ chất thải.
- Mô dưới da
Là 1 trong các lớp của da, mô dưới da là thành phần nằm trong cùng, có chức năng tạo ra năng lượng của cơ thể, hoạt động giống như 1 tấm đệm để cách nhiệt. Lớp mô dưới da bao gồm mỡ (gắn kết lại với nhau như 1 lớp đệm bảo vệ); các sợi collagen (giữ các tế bào chất béo gắn kết lại với nhau) và các mạch máu. Tuy nhiên, số lượng các tế bào chất béo của mô dưới da khác nhau ở mỗi vùng trên cơ thể.
Cấu trúc và vai trò của da
1.Cấu trúc của da
Da được cấu tạo bởi nhiều lớp khác nhau :
- Biểu bì: chính là lớp da ngoài cùng, biểu bì gồm 5 lớp tế bào: lớp đáy, lớp gai, lớp hạt, lớp bóng và lớp sừng.
- Trung bì: Bao gồm lớp nhú và lưới
- Lớp dưới da: bao gồm các mô mỡ. Nó cũng chứa các tiểu thể Vater-Pacini (cơ quan thụ cảm) và các nang lông.
1.Vai trò của da
* Các chức năng chính của da bao gồm:
– Bảo vệ cơ thể chống lại mọi tác nhân bên ngoài như:
+ Cơ, nhiệt, chấn thương vật lý khác
+ Các tác nhân có hại
+ Mất quá nhiều độ ẩm và vitamin
+ Tác hại của bức xạ và tia UV
– Điều hòa nhiệt độ cơ thể: Một trong những chức năng quan trọng của da là bảo vệ cơ thể khỏi lạnh hoặc nóng và duy trì nhiệt độ cơ thể không đổi. Điều này đạt được nhờ sự thay đổi lưu lượng máu qua lớp mạch máu da. Trong thời kỳ ấm áp, các mạch giãn ra, da đỏ lên và hình thành các hạt mồ hôi trên bề mặt (giãn mạch = lưu lượng máu nhiều hơn = mất nhiệt trực tiếp nhiều hơn). Vào thời kỳ lạnh, mạch máu co lại, cản trở nhiệt thoát ra ngoài (co mạch = máu chảy ít hơn = giảm nhiệt mất). Sự bài tiết và bay hơi của mồ hôi từ bề mặt da cũng giúp làm mát cơ thể.
– Cảm nhận những kích thích đau đớn và dễ chịu: Da là cơ quan ‘xúc giác’ kích hoạt phản ứng nếu chúng ta chạm vào hoặc cảm nhận thứ gì đó, bao gồm cả những thứ có thể gây đau. Điều này rất quan trọng đối với những bệnh nhân có bệnh lý về da, vì nhiều người có thể bị đau và ngứa và gây giảm chất lượng cuộc sống.
Ngoài ra da còn có chức năng thẩm mỹ, tạo nên ngoại hình rất quan trọng trong sinh hoạt và giao tiếp hàng ngày.
* Một vài chức năng khác:
– Giám sát miễn dịch học: Da là một cơ quan miễn dịch quan trọng, được tạo thành từ các cấu trúc và tế bào quan trọng. Tùy thuộc vào phản ứng miễn dịch, nhiều loại tế bào và sứ giả hóa học (cytokine) có liên quan.
– Chức năng sinh hóa: Da tham gia vào một số quá trình sinh hóa. Khi có ánh sáng mặt trời, một dạng vitamin D được gọi là cholecalciferol được tổng hợp từ một dẫn xuất của cholesterol steroid trong da. Gan chuyển đổi cholecalciferol thành calcidiol, sau đó được chuyển thành calcitriol (dạng hóa học hoạt động của vitamin) trong thận. Vitamin D cần thiết cho sự hấp thụ bình thường của canxi và phốt pho, cần thiết cho xương khỏe mạnh. Da cũng chứa các thụ thể đối với các hormone steroid khác (oestrogen, progestogen và glucocorticoid) và vitamin A.
– Chức năng xã hội và tính dục: Mọi người đưa ra đánh giá dựa trên những gì họ nhìn thấy và có thể hình thành ấn tượng đầu tiên của họ về một người nào đó dựa trên vẻ ngoài của người đó. Trong suốt lịch sử, mọi người được đánh giá vì làn da của họ, chẳng hạn như do màu sắc hoặc sự hiện diện của tình trạng da hoặc sẹo. Các bác sĩ sẽ đánh giá được nhiều dấu hiệu bệnh tật dựa trên làn da của bạn.
Da lưu giữ các hóa chất và chất dinh dưỡng quan trọng trong cơ thể đồng thời cung cấp hàng rào chống lại các chất nguy hiểm xâm nhập vào cơ thể và bảo vệ khỏi tác hại của bức xạ tia cực tím do mặt trời phát ra. Ngoài ra, màu da, kết cấu và nếp gấp giúp đánh dấu mọi người là cá nhân. Bất cứ điều gì cản trở chức năng của da hoặc gây ra những thay đổi về ngoại hình đều có thể gây ra những hậu quả lớn đối với sức khỏe thể chất và tinh thần.
Nhiều vấn đề xuất hiện trên da chỉ giới hạn ở da. Tuy nhiên, đôi khi, làn da cung cấp manh mối cho một chứng rối loạn ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Do đó, các bác sĩ thường phải xem xét nhiều bệnh có thể xảy ra khi đánh giá các vấn đề về da. Họ có thể cần phải yêu cầu xét nghiệm máu hoặc các xét nghiệm khác trong phòng thí nghiệm để tìm kiếm bệnh nội khoa ở những người gặp vấn đề về da với họ.
Cấu trúc của da, các tầng lớp và vai trò
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng – Bác sĩ Da Liễu – Khoa Khám bệnh & Nội khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Da là một trong những cơ quan lớn nhất trong cơ thể về diện tích bề mặt và trọng lượng. Da bao gồm hai lớp chính: lớp biểu bì và lớp trung bì. Da có ba chức năng chính: bảo vệ, điều hòa nhiệt độ và cảm giác. Vết thương ảnh hưởng đến tất cả các chức năng của da. Bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu trúc của da, các tầng lớp và vai trò của da.
Chức năng của da
Sau khi giải đáp cấu trúc da có mấy lớp, chúng ta sẽ cũng tìm hiểu một số chức năng của da.
Chức năng bảo vệ của da
Da đóng vai trò như “tấm khiên” bảo vệ các cơ quan sâu hơn của cơ thể như mạch máu, cơ xương, nội tạng… khỏi những yếu tố cơ học, hóa học, vi khuẩn có hại… từ môi trường bên ngoài.
Chức năng điều hòa thân nhiệt của da
Khi nhiệt độ bên ngoài tăng cao, não bộ sẽ phát tín hiệu để mạch máu dưới da giãn ra và các tuyến mồ hôi tăng cường hoạt động, khiến mồ hôi được tiết ra trên da, giảm nhiệt độ cơ thể.
Da giữ vai trò chủ động trong việc điều hòa nhiệt độ cơ thể (Nguồn ảnh: New River Dermatology)
Ngược lại, nếu nhiệt độ bên ngoài giảm xuống thấp, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách co mạch máu dưới da, khiến giảm tiết mồ hôi, từ đó cơ thể ít bị mất nhiệt.
Chức năng bài tiết của da
Chức năng bài tiết của da có thể chia thành:
Bài tiết mồ hôi
Toàn cơ thể có 2 – 5 triệu tuyến mồ hôi. Mồ hôi bài tiết qua da thải trừ các chất cặn bã độc hại (trong đó có ure) và giúp da dẻ mềm mại hơn.
Bài tiết chất bã
Tuyến bã tập trung chủ yếu ở mặt, ngực và lưng. Chất bã giúp da không bị ngấm nước, làm lớp sừng mềm mại, hỗ trợ da chống đỡ nấm và vi khuẩn.
Chất bã gồm nước, acid béo, cholesterol và squalene (Nguồn ảnh: K-beauty Europe)
Chức năng cảm giác
Da là cơ quan thụ cảm, giúp con người ý thức được lực tác động lên da, cảm giác đau đớn, nhiệt độ nóng lạnh…
Cơ chế cảm giác của da có được thông qua hệ dây thần kinh ở lớp hạ bì. Thông tin về cảm giác được truyền tới não bộ thông qua hệ dây thần kinh, từ đó não chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện nhiệm vụ bảo vệ cơ thể.
Ví dụ, khi tay chạm vào bình nước sôi, cơ quan thụ cảm ở da lập tức gửi thông tin đến não bộ để cơ thể thực hiện phản xạ rụt tay lại, tránh tổn thương.
Da là cơ quan xúc giác, giúp cơ thể cảm nhận những yếu tố tác động từ bên ngoài(Nguồn ảnh: EZ Flow Plumbing)
Chức năng tạo melanin của da
Quá trình hình thành melanin bắt đầu từ các tế bào hắc tố (melanocytes) được tìm thấy trên khắp cơ thể. Các melanocytes này chịu trách nhiệm sản xuất những bào quan mang tên melanosome – vốn là nơi tổng hợp eumelanin và pheomelanin, sau đó phân phối đến các loại tế bào khác trên cơ thể, ví dụ tế bào sừng.
Melanin đóng vai trò bảo vệ tế bào ở lớp thượng bì khỏi tác động của tia UVA, UVB…, hạn chế nguy cơ tổn hại tế bào da.
Melanin giúp chống lại tia cực tím và quyết định màu da (Nguồn ảnh: Healthline)
Chức năng của da
Da có những chức năng gì? Da có bốn chức năng chính:
Chức năng của da: Bảo vệ
Da người có những chức năng gì? Da là tuyến phòng thủ đầu tiên, giúp chống lại môi trường bên ngoài. Lớp biểu bì liên tục bổ sung và loại bỏ hàng chục nghìn tế bào chết để bảo vệ cơ thể khỏi:
- Tác động cơ học: Da đóng vai trò là hàng rào vật lý đầu tiên giúp chống lại mọi áp lực, tác động hoặc chấn thương. Khi tác động cơ học mạnh lên da, vết thương sẽ xuất hiện.
- Chất lỏng: Do sự liên kết chặt chẽ của các tế bào ở lớp ngoài cùng biểu bì (lớp sừng), da có khả năng giữ chất lỏng và độ ẩm cần thiết, đồng thời bảo vệ cơ thể khỏi sự hấp thụ chất lỏng bên ngoài. Từ đó, chúng ta có thể tắm, bơi và đi bộ dưới mưa mà không cần lo lắng sự hấp thụ của bất kỳ chất có hại nào hay vấn đề mất nước quá mức qua da.
- Bức xạ: Hắc sắc tố melanin trong lớp biểu bì giúp chống lại bệnh da liễu như ung thư da. Tuy vậy, để đảm bảo an toàn cho sức khoẻ da, chúng ta nên tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời bằng cách sử dụng kem chống nắng và mặc quần áo phù hợp.
- Nhiễm trùng: Lớp màng ẩm mỏng trên cùng da giúp ngăn chặn hầu hết các chất hoặc sinh vật lạ (như vi khuẩn, vi rút và nấm) xâm nhập vào da. Lớp biểu bì cũng có các tế bào Langerhans, giúp điều chỉnh các phản ứng miễn dịch đối với mầm bệnh tiếp xúc với da.
Chức năng của da: Điều chỉnh nhiệt
Chức năng của da là giúp điều chỉnh nhiệt cho cơ thể, tuỳ vào điều kiện thời tiết và nhiệt độ bên ngoài:
- Da điều chỉnh nhiệt độ thông qua các tuyến mồ hôi và mạch máu ở lớp hạ bì.
- Việc tiết mồ hôi có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể.
- Giãn mạch (giãn các mạch máu nhỏ) ở lớp hạ bì cũng giúp cơ thể hạ nhiệt độ qua da.
- Trong quá trình co mạch (co các mạch máu nhỏ), lớp hạ bì giữ lại mức nhiệt độ nhất định bên trong cơ thể.
- Lớp mỡ dưới da còn đóng vai trò như một hàng rào cách nhiệt, giúp cơ thể không bị mất nhiệt và giảm tác động của nhiệt độ lạnh bên ngoài.
Cảm giác
Đây là chức năng của da trên lớp hạ bì. Thông qua các đầu dây thần kinh ở lớp hạ bì, chúng ta cảm nhận được cảm giác nóng, lạnh, áp lực, tiếp xúc và đau khác nhau.
Những cảm giác này trên da đóng vai trò bảo vệ chúng ta khỏi vết thương do bỏng (bỏng độ một và độ hai). Tuy nhiên, trong trường hợp bỏng độ ba, bạn sẽ không cảm thấy đau nữa vì các đầu dây thần kinh trên da đã bị phá hủy.
Chức năng nội tiết
Da là một trong những nguồn cung cấp vitamin D chính của cơ thể thông qua việc sản xuất Cholecalciferol (D3) ở hai lớp dưới cùng của biểu bì (lớp đáy và lớp gai).
Cấu trúc và vai trò của da
1.Cấu trúc của da
Da được cấu tạo bởi nhiều lớp khác nhau :
- Biểu bì: chính là lớp da ngoài cùng, biểu bì gồm 5 lớp tế bào: lớp đáy, lớp gai, lớp hạt, lớp bóng và lớp sừng.
- Trung bì: Bao gồm lớp nhú và lưới
- Lớp dưới da: bao gồm các mô mỡ. Nó cũng chứa các tiểu thể Vater-Pacini (cơ quan thụ cảm) và các nang lông.
1.Vai trò của da
* Các chức năng chính của da bao gồm:
– Bảo vệ cơ thể chống lại mọi tác nhân bên ngoài như:
+ Cơ, nhiệt, chấn thương vật lý khác
+ Các tác nhân có hại
+ Mất quá nhiều độ ẩm và vitamin
+ Tác hại của bức xạ và tia UV
– Điều hòa nhiệt độ cơ thể: Một trong những chức năng quan trọng của da là bảo vệ cơ thể khỏi lạnh hoặc nóng và duy trì nhiệt độ cơ thể không đổi. Điều này đạt được nhờ sự thay đổi lưu lượng máu qua lớp mạch máu da. Trong thời kỳ ấm áp, các mạch giãn ra, da đỏ lên và hình thành các hạt mồ hôi trên bề mặt (giãn mạch = lưu lượng máu nhiều hơn = mất nhiệt trực tiếp nhiều hơn). Vào thời kỳ lạnh, mạch máu co lại, cản trở nhiệt thoát ra ngoài (co mạch = máu chảy ít hơn = giảm nhiệt mất). Sự bài tiết và bay hơi của mồ hôi từ bề mặt da cũng giúp làm mát cơ thể.
– Cảm nhận những kích thích đau đớn và dễ chịu: Da là cơ quan ‘xúc giác’ kích hoạt phản ứng nếu chúng ta chạm vào hoặc cảm nhận thứ gì đó, bao gồm cả những thứ có thể gây đau. Điều này rất quan trọng đối với những bệnh nhân có bệnh lý về da, vì nhiều người có thể bị đau và ngứa và gây giảm chất lượng cuộc sống.
Ngoài ra da còn có chức năng thẩm mỹ, tạo nên ngoại hình rất quan trọng trong sinh hoạt và giao tiếp hàng ngày.
* Một vài chức năng khác:
– Giám sát miễn dịch học: Da là một cơ quan miễn dịch quan trọng, được tạo thành từ các cấu trúc và tế bào quan trọng. Tùy thuộc vào phản ứng miễn dịch, nhiều loại tế bào và sứ giả hóa học (cytokine) có liên quan.
– Chức năng sinh hóa: Da tham gia vào một số quá trình sinh hóa. Khi có ánh sáng mặt trời, một dạng vitamin D được gọi là cholecalciferol được tổng hợp từ một dẫn xuất của cholesterol steroid trong da. Gan chuyển đổi cholecalciferol thành calcidiol, sau đó được chuyển thành calcitriol (dạng hóa học hoạt động của vitamin) trong thận. Vitamin D cần thiết cho sự hấp thụ bình thường của canxi và phốt pho, cần thiết cho xương khỏe mạnh. Da cũng chứa các thụ thể đối với các hormone steroid khác (oestrogen, progestogen và glucocorticoid) và vitamin A.
– Chức năng xã hội và tính dục: Mọi người đưa ra đánh giá dựa trên những gì họ nhìn thấy và có thể hình thành ấn tượng đầu tiên của họ về một người nào đó dựa trên vẻ ngoài của người đó. Trong suốt lịch sử, mọi người được đánh giá vì làn da của họ, chẳng hạn như do màu sắc hoặc sự hiện diện của tình trạng da hoặc sẹo. Các bác sĩ sẽ đánh giá được nhiều dấu hiệu bệnh tật dựa trên làn da của bạn.
Da lưu giữ các hóa chất và chất dinh dưỡng quan trọng trong cơ thể đồng thời cung cấp hàng rào chống lại các chất nguy hiểm xâm nhập vào cơ thể và bảo vệ khỏi tác hại của bức xạ tia cực tím do mặt trời phát ra. Ngoài ra, màu da, kết cấu và nếp gấp giúp đánh dấu mọi người là cá nhân. Bất cứ điều gì cản trở chức năng của da hoặc gây ra những thay đổi về ngoại hình đều có thể gây ra những hậu quả lớn đối với sức khỏe thể chất và tinh thần.
Nhiều vấn đề xuất hiện trên da chỉ giới hạn ở da. Tuy nhiên, đôi khi, làn da cung cấp manh mối cho một chứng rối loạn ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Do đó, các bác sĩ thường phải xem xét nhiều bệnh có thể xảy ra khi đánh giá các vấn đề về da. Họ có thể cần phải yêu cầu xét nghiệm máu hoặc các xét nghiệm khác trong phòng thí nghiệm để tìm kiếm bệnh nội khoa ở những người gặp vấn đề về da với họ.
Chức năng các lớp của da
- Điều chỉnh thân nhiệt
Khi nhiệt độ cao, các lớp của da xuất hiện mồ hôi để giúp làm mát cơ thể và thu nhỏ hệ thống mạch máu ở hạ bì để giữ nhiệt.
- Tiếp nhận cảm giác
Da tiếp nhận cảm giác giúp ta ý thức được nóng, lạnh, đau, áp lực, tiếp xúc. Cảm giác này được phát hiện bởi các dây thần kinh ở lớp hạ bì. Nhờ có chức năng cảm giác mà cơ thể thích nghi được với ngoại cảnh và tránh các tác động tiêu cực từ những tác nhân bên ngoài.
Tuy nhiên, với những tổn thương quá mức trên da có thể làm ảnh hưởng tới chức năng cảm giác. Ví dụ, nếu bị bỏng nhẹ mức độ 1 và 2 sẽ có cảm giác rất đau, nhưng với mức độ 3 thì da sẽ mất cảm giác vì các dây thần kinh đã bị phá hủy.
- Sự tái tạo da
Ngoài những chức năng trên, da còn có khả năng phục hồi các vết thương.
- Nguồn thức ăn
Các tế bào chất béo ở mô dưới da có tác dụng cung cấp chất dinh dưỡng quan trọng. Khi cơ thể cần, những chất này sẽ được di chuyển đến các mạch máu và đưa đến nơi cần thiết.
Ngoài ra, da cũng đóng 1 vai trò quan trọng về vấn đề tâm lý. Tình trạng da sẽ ảnh hưởng đến cách chúng ta và người khác cảm thấy về bản thân mình. Khi làn da khỏe mạnh và không có bất kì vấn đề gì thì sẽ khiến cho chúng ta cảm thấy thoải mái, tự tin hơn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tin tức
Da có mấy lớp? Chức năng của da là gì?
- 24/07/2023 | Hướng dẫn chăm sóc các loại da mặt đúng cách
- 07/09/2023 | Cấu trúc da mặt và da toàn thân khác nhau như thế nào?
Keywords searched by users: cấu tạo của da gồm mấy lớp
Categories: Có được 92 Cấu Tạo Của Da Gồm Mấy Lớp
See more here: sixsensesspa.vn
See more: https://sixsensesspa.vn/tin-tuc-lam-dep