Lớp Biểu Bì Của Da | Da Có Cấu Tạo Như Thế Nào?

Các tuyến của da

– Tuyến bã nhờn: Tuyến bã nhờn nằm ở lớp hạ bì. Chúng có thể được tìm thấy ở hầu hết mọi nơi trên cơ thể con người, ngoại trừ lòng bàn tay và lòng bàn chân. Thông thường, tuyến bã nhờn nằm ngay cạnh nang lông. Điều này có nghĩa là một tuyến bã nhờn hòa vào ống bài tiết của nang lông. Phần tiếp giáp này không tồn tại trên mắt và mí mắt, cũng không tồn tại trên môi, dương vật hoặc môi âm hộ. Bản thân bã nhờn bao gồm:

+ Chất đạm

Ráy tai (cerumen) cũng là một sản phẩm từ tuyến bã nhờn. Bã nhờn chống thấm nước và bôi trơn tóc và da.

– Các tuyến mồ hôi: Cơ thể con người có khoảng 2-3 triệu tuyến mồ hôi (tuyến eccrine), nằm ở lớp hạ bì. Các ống bài tiết của chúng đi theo một con đường quanh co, kết thúc ở các lỗ chân lông trên da. Chúng được tìm thấy chủ yếu ở nách, lòng bàn chân và lòng bàn tay. Mồ hôi không chỉ góp phần điều chỉnh nhiệt độ mà còn có vai trò bảo vệ da. Giá trị pH của nó là 5–6. Sự sản xuất mồ hôi bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố; trong số những người khác là những người tâm lý như căng thẳng.

– Tuyến mùi: Các tuyến mùi (còn được gọi là tuyến mồ hôi apocrine) nằm hầu hết ở nách, xung quanh núm vú và ở bộ phận sinh dục. Chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra mùi cơ thể duy nhất của một người, mùi này còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác, chẳng hạn như mồ hôi hoặc vi khuẩn trên da.

Các chức năng chính của da

Đối với cơ thể, da có những chức năng sau:

• Điều hòa thân nhiệt: Hoạt động của tuyến mồ hôi, hệ thống mạch máu và lớp mô mỡ dưới da giúp điều hòa thân nhiệt cho cơ thể.
• Tiếp nhận cảm giác: Hệ thống dây trên kinh dưới da sẽ tiếp nhận và giúp ta cảm nhận được những vấn đề bao gồm nóng, lạnh, đau, áp lực, tiếp xúc. Điều này giúp cơ thể thích nghi cũng như tránh được những tác động làm tổn hại cơ thể từ bên ngoài.
• Bảo vệ cơ thể: Da bao bọc toàn bộ cơ thể, giữ nhiệm vụ như một “hàng rào” bảo vệ các cơ quan khỏi tác động từ bên ngoài bao gồm yếu tố cơ học, hóa học, sinh học,…
• Chức năng bài tiết: Tuyến mồ hôi dưới da có tác dụng bài tiết chất cặn bã, giúp da mềm mại hơn. Ngoài ra, tuyến bã nhờn có nhiệm vụ như lớp sừng bảo vệ da không bị ngấm nước đồng thời cung cấp khả năng chống lại nấm, vi khuẩn,…
• Sản xuất melanin cho da: Các huyết sắc tố dưới da melanocytes chịu trách nhiệm sản xuất melanosome sau đó phân phối đến các tế bào khác trong cơ thể giúp bảo vệ tế bào khỏi những tác động từ tia UVA, UVB,…
• Tái tạo da: Da có khả năng tự phục hồi nhờ quá trình tái tạo tế bào mới sau khi bị tổn thương. Tuy nhiên, càng lớn tuổi, chức năng này càng suy yếu khiến da trở nên nhăn nheo, mất sức sống.
• Vận chuyển chất dinh dưỡng: Các tế bào mỡ dưới da có tác dụng cung cấp dưỡng chất cần thiết khi cơ thể cần thông qua hệ thống mạch máu.

Da bảo vệ cơ thể khỏi các tác hại từ bên ngoài

Lựa chọn dịch vụ

Quý khách hàng vui lòng lựa chọn dịch vụ y tế theo nhu cầu!

Cấu trúc, thành phần và các lớp của da.

• Biểu bì: Lớp trên cùng
• Trung bì: Lớp giữa
• Lớp dưới da: Lớp dưới cùng hoặc lớp mỡ

Lớp biểu bì

Là lớp đàn hồi ở bên ngoài liên tục được tái tạo, bao gồm:

• Keratinocytes: Các tế bào sừng sản xuất keratin (protein dạng sợi dai). Tế bào này được hình thành do sự phân chia tế bào ở lớp đáy. Các tế bào mới liên tục di chuyển từ lớp thấp nhất của biểu bì lên các lớp trên cùng, chúng dần dần thành tế bào chết dẹt.
• Corneocytes: Các tế bào sừng chết kết hợp với nhau tạo nên lớp ngoài cùng của lớp biểu bì được gọi là lớp sừng. Lớp bảo vệ này liên tục bị bào mòn hoặc bong ra.
• Melanocytes: (Tế bào biểu bì tạo hắc tố) sản xuất sắc tố melanin bảo vệ da. Nhờ melanin mà chức năng của da chính là chống lại bức xạ cực tím, cũng như mang lại màu sắc cho da.

Lớp trung bì

Là lớp bên trong bao gồm:

• Các tuyến mồ hôi: Sản xuất ra mồ hôi thông qua các ống dẫn mồ hôi đến lỗ trên lớp biểu bì được gọi là lỗ chân lông. Chúng đóng vai trò điều hòa nhiệt độ.
• Nang lông: Đóng vai trò trong việc điều chỉnh nhiệt độ.
• Các tuyến bã nhờn: Việc sản xuất bã nhờn giúp giữ cho lông không bị bám bụi bẩn và vi khuẩn. Bã nhờn và mồ hôi tạo nên lớp màng bề mặt.

Lớp hạ bì

• Lớp hạ bì được tạo thành từ mô liên kết và chất béo (chất cách nhiệt tốt).

Tìm hiểu cụ thể về các tầng lớp của da

Lớp biểu bì

Biểu bì là lớp ngoài cùng của da và được định nghĩa là một biểu mô vảy phân tầng được cấu tạo chủ yếu bởi các tế bào sừng trong giai đoạn biệt hóa. Tế bào sừng sản xuất ra chất sừng protein và là thành phần chính của lớp biểu bì. Vì lớp biểu bì không có mạch máu nên việc phân phối các chất dinh dưỡng và chất thải qua màng đáy hoàn toàn phụ thuộc vào lớp hạ bì bên dưới.

Chức năng chính của lớp biểu bì là hoạt động như một hàng rào vật lý và sinh học đối với môi trường bên ngoài, ngăn chặn sự xâm nhập của các chất kích ứng và dị ứng. Đồng thời, nó ngăn ngừa mất nước và duy trì cân bằng nội môi.

Tế bào da bao gồm:

• Tế bào sừng tạo ra keratin, một loại protein dạng sợi dai. Tế bào sừng được hình thành do sự phân chia ở lớp đáy. Giữa các tế bào sừng này là một hỗn hợp phức tạp của lipid và protein. Các lipid gian bào bị phân hủy bởi các enzyme của tế bào sừng để tạo ra một hỗn hợp lipid gồm ceramide (phospholipid), axit béo và cholesterol. Các phân tử này được sắp xếp có tổ chức cao và liên kết với nhau và với các tế bào sừng để tạo thành hàng rào lipid của da chống lại sự mất nước và sự xâm nhập của các chất gây dị ứng và kích ứng.
• Tế bào hắc tố: Những tế bào này tạo ra sắc tố da sẫm màu. Tế bào hắc tố nằm ở tầng đáy và nằm rải rác giữa các tế bào sừng dọc theo màng đáy với tỷ lệ 1 tế bào hắc tố trên 10 tế bào đáy. Chúng tạo ra sắc tố melanin, được tạo ra từ tyrosine, một axit amin được đóng gói trong các túi tế bào gọi là melanosomes và được các tế bào sừng vận chuyển và phân phối vào tế bào chất. Chức năng chính của melanin là hấp thụ bức xạ tia UV và bảo vệ chúng ta khỏi tác hại của bức xạ.

Màu da được xác định bởi số lượng và kích thước của các melanosome, không phải bởi số lượng tế bào hắc tố. Nó bị ảnh hưởng bởi một số sắc tố như melanin, carotene và hemoglobin. Melanin được chuyển đến các tế bào sừng thông qua các melanosome. Do đó, màu da phụ thuộc vào lượng melanin do tế bào hắc tố cơ bản tạo ra và do tế bào sừng tiếp nhận. Màu da cũng bị ảnh hưởng bởi sự tiếp xúc với tia cực tím, yếu tố di truyền và ảnh hưởng của nội tiết tố.

• Tế bào Merkel: Những tế bào này hiện diện với số lượng rất ít. Chúng liên kết chặt chẽ với các đầu dây thần kinh trên da và có vẻ liên quan đến cảm giác, đặc biệt là ở các vùng trên cơ thể như lòng bàn tay, lòng bàn chân và bộ phận sinh dục.
• Tế bào Langerhans: Tế bào đuôi gai giống đại thực bào. Đây là những tế bào đại diện kháng nguyên (vi sinh vật và protein lạ) được tìm thấy trong lớp tế bài gai. Chúng là một phần của hệ thống miễn dịch của cơ thể và liên tục theo dõi các kháng nguyên trong môi trường, bắt giữ chúng và trình diện chúng với các tế bào lympho T để kích hoạt phản ứng miễn dịch.

Lớp hạ bì

Lớp tiếp theo của da, hạ bì, là một lớp mô sợi dày và đàn hồi (chủ yếu là collagen với một thành phần nhỏ nhưng quan trọng là elastin) mang lại cho làn da sự mềm mại và săn chắc. Lớp hạ bì chứa các đầu dây thần kinh, tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn, nang lông và mạch máu.

• Các đầu dây thần kinh cảm nhận được cảm giác đau, xúc giác, áp lực và nhiệt độ. Một số vùng da chứa nhiều đầu dây thần kinh hơn những vùng khác. Ví dụ, các đầu ngón tay, bàn chân có nhiều dây thần kinh và rất nhạy cảm khi chạm vào.
• Các tuyến mồ hôi tiết ra mồ hôi để phản ứng với nhiệt và căng thẳng. Mồ hôi được tạo thành từ nước, muối và các hóa chất khác. Khi mồ hôi bốc hơi từ da, nó sẽ giúp làm mát cơ thể.
• Tuyến bã nhờn tiết ra chất nhờn vào nang lông. Bã nhờn là chất dầu giữ cho da ẩm, mềm mại và hoạt động như một rào chắn chống lại các chất lạ.
• Các nang tóc tạo ra các loại tóc khác nhau trên khắp cơ thể. Tóc không chỉ góp phần tạo nên vẻ ngoài của một người mà còn có nhiều chức năng quan trọng của cơ thể như điều chỉnh nhiệt, bảo vệ khỏi tổn thương và tăng cường cảm giác. Một phần của nang tóc còn chứa các tế bào gốc có khả năng tái tạo lớp biểu bì khi bị tổn thương.
• Các mạch máu nuôi dưỡng da và giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Nhiệt làm giãn nở các mạch máu, cho phép nhiều máu lưu thông hơn gần bề mặt da, nơi nhiệt được tỏa ra. Lạnh làm cho các mạch máu co lại (thu hẹp), giúp làm ấm cơ thể.

Các bộ phận khác nhau của cơ thể có số lượng đầu dây thần kinh, tuyến mồ hôi, tuyến bã nhờn, nang lông và mạch máu khác nhau. Ví dụ, đỉnh đầu có nhiều nang lông, nhưng lòng bàn chân thì không.

Lớp mỡ dưới da

Bên dưới lớp hạ bì là một lớp chất béo bảo vệ cơ thể khỏi nhiệt và lạnh, tạo lớp đệm bảo vệ và hoạt động như một kho năng lượng. Chất béo được chứa trong các tế bào sống gọi là tế bào mỡ, được tổ chức với nhau bằng mô sợi. Độ dày của lớp mỡ có thể thay đổi từ vài milimet trên mí mắt đến vài inch trên bụng và mông.

Các tầng lớp của da

2.Lớp biểu bì

Biểu bì là lớp ngoài cùng của da, được định nghĩa là biểu mô vảy phân tầng, chủ yếu bao gồm các tế bào sừng trong các giai đoạn biệt hóa tiến triển. Tế bào sừng tạo ra chất sừng protein và là thành phần xây dựng chính (tế bào) của lớp biểu bì. Vì lớp biểu bì là vô mạch (không chứa mạch máu), nó hoàn toàn phụ thuộc vào lớp hạ bì bên dưới để phân phối chất dinh dưỡng và thải chất thải qua màng đáy.

Chức năng chính của lớp biểu bì là hoạt động như một rào cản vật lý và sinh học đối với môi trường bên ngoài, ngăn chặn sự xâm nhập của các chất kích thích và chất gây dị ứng. Đồng thời, nó ngăn ngừa sự mất nước và duy trì cân bằng nội môi. Biểu bì được cấu tạo bởi các lớp; hầu hết các bộ phận cơ thể có bốn lớp, nhưng những người có lớp da dày nhất có năm lớp.

Các tế bào ở da bao gồm:

– Tế bào sừng (Keratinocyte) sản xuất keratin (protein dạng sợi dai). Tế bào sừng được hình thành do sự phân chia trong lớp đáy. Khi chúng di chuyển lên qua tầng gai và tầng hạt, chúng phân hóa để tạo thành một cấu trúc bên trong cứng chắc của keratin, vi sợi và vi ống (keratinisation). Lớp ngoài của biểu bì, lớp sừng, bao gồm các lớp tế bào chết dẹt đã mất nhân. Các tế bào này sau đó bị bong ra khỏi da (bong vảy); quá trình hoàn chỉnh này mất khoảng 28 ngày.

Giữa các tế bào sừng này có một hỗn hợp phức tạp của lipid và protein. Các lipid gian bào này bị phân hủy bởi các enzyme từ tế bào sừng để tạo ra một hỗn hợp lipid gồm ceramide (phospholipid), axit béo và cholesterol. Các phân tử này được sắp xếp theo kiểu tổ chức cao, kết hợp với nhau và các tế bào sừng để tạo thành hàng rào lipid của da chống lại sự mất nước và sự xâm nhập của các chất gây dị ứng và kích ứng.

Lớp sừng có thể được hình dung như một bức tường gạch, với các tế bào sừng tạo thành gạch và các lớp lipid tạo thành vữa. Vì các tế bào sừng có chứa chất giữ nước – một yếu tố giữ ẩm tự nhiên – chúng hút và giữ nước. Hàm lượng nước cao trong các tế bào sừng khiến chúng phồng lên, giữ cho lớp sừng mềm dẻo và đàn hồi, đồng thời ngăn ngừa sự hình thành các vết nứt và rạn. Đây là một lưu ý quan trọng khi áp dụng các loại thuốc bôi ngoài da. Chúng được hấp thụ qua hàng rào biểu bì vào các mô và cấu trúc bên dưới (hấp thụ qua da) và chuyển đến hệ tuần hoàn.

Lớp sừng quy định số lượng và tốc độ hấp thụ qua da. Một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến điều này là độ ẩm của da và độ ẩm môi trường. Ở những làn da khỏe mạnh với quá trình hydrat hóa bình thường, thuốc chỉ có thể thâm nhập vào lớp sừng bằng cách đi qua hàng rào lipid chặt chẽ, tương đối khô giữa các tế bào. Khi tăng độ ẩm cho da hoặc hàng rào bình thường của da bị suy giảm do bệnh da, bong tróc, bào mòn, nứt nẻ hoặc sinh non, sự hấp thụ qua da sẽ tăng lên.

– Tế bào hắc tố: những tế bào này tạo ra sắc tố da sẫm màu. Tế bào hắc tố được tìm thấy ở tầng đáy và nằm rải rác giữa các tế bào sừng dọc theo màng đáy với tỷ lệ một tế bào hắc tố trên 10 tế bào đáy. Chúng tạo ra sắc tố melanin, được sản xuất từ tyrosine, là một axit amin, được đóng gói trong các túi tế bào gọi là melanosomes, và được vận chuyển và phân phối vào tế bào chất của tế bào sừng. Chức năng chính của melanin là hấp thụ bức xạ tia cực tím (UV) để bảo vệ chúng ta khỏi tác hại của nó.

Màu da không được xác định bởi số lượng tế bào hắc tố mà bởi số lượng và kích thước của các melanosome. Nó bị ảnh hưởng bởi một số sắc tố, bao gồm melanin, caroten và hemoglobin. Melanin được chuyển vào tế bào sừng thông qua melanosome. Do đó, màu sắc của da phụ thuộc vào số lượng melanin được sản xuất bởi các tế bào hắc tố ở tầng đáy và được các tế bào sừng tiếp nhận.

Melanin xuất hiện ở hai dạng chính:

+ Eumelanin: tồn tại dưới dạng đen và nâu

+ Pheomelanin: tạo màu đỏ

Màu da cũng bị ảnh hưởng bởi việc tiếp xúc với bức xạ UV, các yếu tố di truyền và ảnh hưởng nội tiết tố.

– Tế bào Merkel: được liên kết với các đầu dây thần kinh cảm giác. Những tế bào này chỉ hiện diện với một số lượng rất nhỏ trong tầng đáy. Chúng liên kết chặt chẽ với các sợi tận cùng của dây thần kinh da và dường như có vai trò trong cảm giác, đặc biệt là ở các vùng trên cơ thể như lòng bàn tay, lòng bàn chân và cơ quan sinh dục.

– Tế bào Langerhans: tế bào đuôi gai giống đại thực bào. Đây là những tế bào đại diện cho kháng nguyên (vi sinh vật và protein lạ) được tìm thấy trong lớp gai. Chúng là một phần của hệ thống miễn dịch của cơ thể và thường xuyên theo dõi các kháng nguyên trong môi trường xung quanh để có thể bẫy chúng và trình bày chúng với tế bào lympho T-helper, do đó kích hoạt phản ứng miễn dịch

Quá trình sừng hóa của lớp biểu bì là một quá trình liên tục. Các tế bào cần thiết cho sự đổi mới liên tục này đến từ lớp cơ bản nơi diễn ra quá trình phân chia tế bào. Vì quá trình này rất nhạy cảm với bức xạ , có các sắc tố trong lớp mầm tạo ra một lớp bảo vệ da sẫm màu hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mạnh.

Mặt khác, lớp sừng rất mỏng ở những nơi cần độ mềm dẻo cao hơn, chẳng hạn như trên mí mắt. Ở những nơi tiếp xúc với căng thẳng cơ học, như lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân, nó dày hơn và có thể hình thành vết chai. Sự hình thành các vết chai là một cơ chế bảo vệ. Ngay sau khi các tác động giảm xuống, sự hình thành các lớp dày hơn sẽ dừng lại.

2.Lớp hạ bì

Hạ bì, lớp tiếp theo của da, là một lớp mô sợi dày và đàn hồi (được tạo ra chủ yếu từ collagen, với một thành phần nhỏ nhưng quan trọng là elastin) mang lại cho da sự dẻo dai và khỏe mạnh. Lớp hạ bì chứa các đầu dây thần kinh, tuyến mồ hôi và tuyến dầu (tuyến bã nhờn), nang lông và mạch máu.

Các đầu dây thần kinh cảm nhận cảm giác đau, xúc giác, áp lực và nhiệt độ. Một số vùng da chứa nhiều đầu dây thần kinh hơn những vùng khác. Ví dụ, các đầu ngón tay và ngón chân chứa nhiều dây thần kinh và cực kỳ nhạy cảm khi chạm vào.

Các tuyến mồ hôi tiết ra mồ hôi để phản ứng với nhiệt và căng thẳng. Mồ hôi bao gồm nước, muối và các hóa chất khác. Khi mồ hôi bốc hơi khỏi da, nó sẽ giúp làm mát cơ thể. Các tuyến mồ hôi chuyên biệt ở nách và vùng sinh dục (tuyến mồ hôi apocrine) tiết ra mồ hôi dầu, đặc, tạo ra mùi cơ thể đặc trưng khi mồ hôi được tiêu hóa bởi vi khuẩn da ở những vùng đó.

Các tuyến bã nhờn tiết ra chất nhờn vào nang lông. Bã nhờn là một loại dầu giữ cho da ẩm và mềm mại và hoạt động như một hàng rào chống lại các chất lạ.

Các nang tóc tạo ra nhiều loại tóc khác nhau trên khắp cơ thể. Tóc không chỉ góp phần tạo nên vẻ ngoài của một người mà còn có một số vai trò quan trọng về thể chất, bao gồm điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, bảo vệ khỏi tổn thương và tăng cường cảm giác. Một phần của nang cũng chứa các tế bào gốc có khả năng mọc lại các lớp biểu bì bị tổn thương.

Các mạch máu của lớp hạ bì cung cấp chất dinh dưỡng cho da và giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Nhiệt làm cho các mạch máu nở ra (giãn ra), cho phép một lượng lớn máu lưu thông gần bề mặt da, nơi có thể giải phóng nhiệt. Lạnh làm cho các mạch máu thu hẹp (co lại), giữ nhiệt cho cơ thể.

Ở các bộ phận khác nhau của cơ thể, số lượng các đầu dây thần kinh, tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn, nang lông và mạch máu khác nhau. Ví dụ, đỉnh đầu có nhiều nang lông, trong khi lòng bàn chân không có.

Lớp mỡ

Bên dưới lớp hạ bì là một lớp chất béo giúp cách nhiệt cơ thể khỏi nhiệt và lạnh, tạo lớp đệm bảo vệ và đóng vai trò như một khu vực dự trữ năng lượng. Chất béo được chứa trong các tế bào sống, được gọi là tế bào mỡ, được tổ chức với nhau bằng mô sợi. Lớp mỡ có độ dày khác nhau, từ một phần inch trên mí mắt đến vài inch trên bụng và mông ở một số người.

Tổng quan về cấu tạo của da

Cấu tạo của da có 3 lớp, theo thứ tự từ ngoài vào trong đó là biểu bì, trung bì, hạ bì. Mỗi lớp sẽ có đặc điểm và chức năng khác nhau. Cụ thể:

Lớp biểu bì

Là lớp ngoài cùng của da. Mặc dù không có mạch máu nhưng lớp biểu bì cũng được cung cấp dinh dưỡng thông qua mạch máu của lớp trung bì. Lớp biểu bì trên mỗi vị trí và từng bộ phận khác nhau thì sẽ có độ dày khác nhau, nhưng đều nằm trong khoảng 0,5 – 1 mm.

Keratinocytes là tế bào chủ yếu trong lớp biểu bì, tế bào này được bắt nguồn từ tế bào ở lớp đáy. Trong quá trình sừng hoá trên da, khi các tế bào sừng ở trên bề mặt lớp biểu bì bị sừng hóa và bong tróc sẽ bị một lớp tế bào sừng mới thay thế.

Trong cấu tạo của da, lớp sừng nằm ở ngoài cùng của lớp biểu bì và không thấm nước, do đó có tác dụng ngăn chặn sự xâm nhập của các yếu tố gây hại như virus, vi khuẩn. Ngoài ra, lớp biểu bì này còn bảo vệ nội tạng, mạch máu, dây thần kinh tránh khỏi những chấn thương.

Biểu bì chính là lớp ngoài cùng của da

Ở lớp đáy của biểu bì, các tế bào melanocytes được phân bố đồng đều, tế bào này có chức năng tạo ra sắc tố melanin, một yếu tố quy định màu da. Nếu lượng melanin càng cao thì sẽ có làn da càng sẫm màu.

Thông qua lớp biểu bì, chúng ta có thể biết được tình hình của da như khả năng chống nắng, độ ẩm,… Còn quá trình lão hoá da sẽ xảy ra ở những lớp sâu hơn trong cấu trúc của da.

Lớp trung bì

Liền kề với lớp biểu bì chính là lớp trung bì, là lớp dày nhất trong 3 lớp và cũng là nơi tập trung nhiều collagen và elastin. Trong đó, collagen có nhiệm vụ hỗ trợ cấu trúc da, elastin có vai trò quan trọng trong việc phục hồi da. Các nang lông, mạch máu hay các tuyến mồ hôi, dây thần kinh, tuyến bã nhờn đều nằm ở lớp này.

Trong đó, dây thần kinh giúp nhận biết nhiệt độ, áp suất, cảm giác đau hoặc bị kích ứng. Những vùng da có càng nhiều dây thần kinh thì sẽ càng nhạy cảm như vùng đầu ngón tay, đầu ngón chân. Đối với tuyến mồ hôi, khi gặp áp lực căng thẳng hay thời tiết nóng nực sẽ tiết ra mồ hôi để làm mát cơ thể.

Tuyến bã nhờn giúp duy trì độ ẩm trên da và chống lại sự xâm nhập của các tác nhân có hại thông qua việc tiết dầu hơn. Nếu tuyến bã nhờn hoạt động kém có thể gây khô da, đẩy nhanh quá lão hoá. Ngược lại, tuyến bã nhờn hoạt động quá mạnh mẽ sẽ dễ hình thành mụn trứng cá. Còn nang lông ở lớp trung bì có tác dụng điều hoà nhiệt độ cơ thể. Mạch máu chịu trách nhiệm chính trong việc cung cấp dinh dưỡng cho da.

Lớp hạ bì

Lớp hạ bì là lớp dưới cùng của da, còn có tên gọi khác là lớp mỡ dưới da. Lớp này có chứa các mô liên kết và phân tử chất béo. Vì vậy, lớp hạ bì giúp cách nhiệt cũng như bảo vệ các mô bên dưới khỏi các chấn thương.

Ở từng vị trí, độ dày của lớp hạ bì là khác nhau, chẳng hạn ở mí mắt độ dày của lớp hạ bì chỉ là vài mm, nhưng đến vùng ngực, bụng, mông thì độ dày của lớp mỡ dưới da là vài cm. Tuy nhiên, các mô mỡ dưới da này sẽ mất dần do quá trình lão hoá.

Hạ bì hay còn có tên gọi khác là lớp mỡ dưới da

Chức năng các lớp của da

• Điều chỉnh thân nhiệt

Khi nhiệt độ cao, các lớp của da xuất hiện mồ hôi để giúp làm mát cơ thể và thu nhỏ hệ thống mạch máu ở hạ bì để giữ nhiệt.

• Tiếp nhận cảm giác

Da tiếp nhận cảm giác giúp ta ý thức được nóng, lạnh, đau, áp lực, tiếp xúc. Cảm giác này được phát hiện bởi các dây thần kinh ở lớp hạ bì. Nhờ có chức năng cảm giác mà cơ thể thích nghi được với ngoại cảnh và tránh các tác động tiêu cực từ những tác nhân bên ngoài.

Tuy nhiên, với những tổn thương quá mức trên da có thể làm ảnh hưởng tới chức năng cảm giác. Ví dụ, nếu bị bỏng nhẹ mức độ 1 và 2 sẽ có cảm giác rất đau, nhưng với mức độ 3 thì da sẽ mất cảm giác vì các dây thần kinh đã bị phá hủy.

• Sự tái tạo da

Ngoài những chức năng trên, da còn có khả năng phục hồi các vết thương.

• Nguồn thức ăn

Các tế bào chất béo ở mô dưới da có tác dụng cung cấp chất dinh dưỡng quan trọng. Khi cơ thể cần, những chất này sẽ được di chuyển đến các mạch máu và đưa đến nơi cần thiết.

Ngoài ra, da cũng đóng 1 vai trò quan trọng về vấn đề tâm lý. Tình trạng da sẽ ảnh hưởng đến cách chúng ta và người khác cảm thấy về bản thân mình. Khi làn da khỏe mạnh và không có bất kì vấn đề gì thì sẽ khiến cho chúng ta cảm thấy thoải mái, tự tin hơn.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Cấu trúc của da, các tầng lớp và vai trò

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng – Bác sĩ Da Liễu – Khoa Khám bệnh & Nội khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Da là một trong những cơ quan lớn nhất trong cơ thể về diện tích bề mặt và trọng lượng. Da bao gồm hai lớp chính: lớp biểu bì và lớp trung bì. Da có ba chức năng chính: bảo vệ, điều hòa nhiệt độ và cảm giác. Vết thương ảnh hưởng đến tất cả các chức năng của da. Bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu trúc của da, các tầng lớp và vai trò của da.

Da có mấy lớp?

Thứ tự các lớp của da từ ngoài vào trong lần lượt như sau:

• Lớp biểu bì

Biểu bì chính là lớp da ngoài cùng ta có thể nhìn và sờ được, chúng có tác dụng bảo vệ cơ thể, tránh vi khuẩn xâm nhập từ môi trường bên ngoài. Lớp biểu bì được bao phủ bởi nước và lipid (chất nhũ tương). Màng hydrolipid này có tác dụng duy trì tiết mồ hôi, bã nhờn để da mềm mại, chống lại vi khuẩn và nấm từ bên ngoài.

Trong biểu bì có 5 lớp tế bào, chúng phát triển và thay đổi thường xuyên hay còn gọi là quá trình sừng hóa, vì vậy mỗi lớp tầng biểu bì có sự khác nhau. Cụ thể: Lớp đáy nằm trong cùng của biểu bì, đây là nơi các tế bào keratinocyte được sản sinh; lớp tế bào gai có tác dụng sản sinh chất sừng; lớp hạt là nơi quá trình sừng hóa bắt đầu, các tế bào sản sinh ra hạt nhỏ, chúng di chuyển lên trên, biến đổi thành chất sừng và lipid biểu bì; lớp bóng bị các tế bào ép nhẹ khiến chúng trở nên bằng phẳng và không thể phân biệt được; lớp sừng là nơi cư trú của tuyến mồ hôi và bã nhờn, được gắn kết bởi các lipid biểu bì, tạo nên hàng rào để bảo vệ và giúp làn da khỏe mạnh.

• Lớp hạ bì (lớp mô mạch liên kết)

Lớp hạ bì dày, có tính đàn hồi, nằm giữa biểu bì và mô dưới da. Cấu trúc chính để tạo nên lớp hạ bì là sợi collagen, đàn hồi và các mô liên kết, chúng giúp cho làn da khỏe mạnh, linh hoạt. Các cấu trúc này gắn chặt với 1 chất giống như gel (chứa axit hyaluronic), có hiệu quả cao trong việc liên kết với phân tử nước giúp duy trì thể tích của da.

Hạ bì bao gồm lớp đáy và lưới, chúng giúp giảm sự tác động từ bên ngoài và làm lành vết thương, giúp nuôi dưỡng biểu bì, loại bỏ chất thải.

• Mô dưới da

Là 1 trong các lớp của da, mô dưới da là thành phần nằm trong cùng, có chức năng tạo ra năng lượng của cơ thể, hoạt động giống như 1 tấm đệm để cách nhiệt. Lớp mô dưới da bao gồm mỡ (gắn kết lại với nhau như 1 lớp đệm bảo vệ); các sợi collagen (giữ các tế bào chất béo gắn kết lại với nhau) và các mạch máu. Tuy nhiên, số lượng các tế bào chất béo của mô dưới da khác nhau ở mỗi vùng trên cơ thể.

Da có mấy lớp?

Mặc dù da đóng vai trò rất quan trọng đối với cơ thể nhưng khi hỏi da có mấy lớp thì không phải ai cũng có câu trả lời chính xác. Theo thứ tự từ ngoài vào trong, da được chia làm 3 lớp:

Lớp thượng bì

Lớp thượng bì nằm ở bên ngoài cùng trong cấu trúc da được hình thành bởi các mô vảy sừng phân hóa. Lớp thượng bì được chia ra thành 5 lớp nhỏ bao gồm:

• Lớp đáy nằm ở vị trí trong cùng, đây là nơi sản sinh các tế bào keratinocyte.
• Lớp hạt là nơi bắt đầu cho quá trình sừng hóa, sản sinh hạt nhỏ và di chuyển lên lớp gai để tạo thành chất sừng và nhũ tương.
• Lớp gai giữ nhiệm vụ sản sinh chất sừng.
• Lớp bóng thường bằng phẳng và khó phân biệt ranh giới.
• Lớp sừng ở ngoài cùng được tạo nên bởi sự liên kết các lipid biểu bì.

Mỗi lớp có độ dày trung bình khoảng 0,1 – 1mm tùy vào những vị trí khác nhau trên cơ thể. Thông thường, những khu vực như da tay, da chân sẽ dày hơn và mi mắt là vị trí mỏng nhất. Lớp thượng bì có khả năng tái sinh sau khi bị tổn thương tuy nhiên mức độ sẽ giảm dần theo thời gian.

Về cấu tạo, da được chia làm 3 lớp là thượng bì, trung bì và hạ bì

Lớp trung bì

Lớp trung bì nằm vị trí ở giữa lớp thượng bì và hạ bì, độ dày ở khoảng 0,5 – 4mm. Lớp này được xem là “phao đệm” nâng đỡ cho lớp thượng bì được cấu tạo từ các chất như elastin, hyaluronic acid, collagen, mạch máu và dây thần kinh, có tác dụng giúp da săn chắc, đàn hồi và luôn được giữ ẩm.

Lớp trung bì có các chức năng cơ bản là:

• Cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho lớp thượng bì.
• Quyết định độ nhạy cảm của da.
• Bảo vệ cơ học cho cấu trúc sâu hơn của da.

Lớp trung bì cũng là nơi chứa tuyến bã nhờn, tuyến mồ hôi.

Lớp hạ bì (mô mỡ dưới da)

Lớp hạ bì được cấu tạo chủ yếu từ các mô mỡ nằm ở phía trong cùng. Lớp hạ bì hoạt động như một lớp đệm cách nhiệt đồng thời bổ sung năng lượng cho da. Vai trò chính của lớp hạ bì là chịu lực, hạn chế lực tác động từ bên ngoài để giảm tổn thương khi xảy ra va chạm mạnh. Ngoài ra, các mô mỡ ở lớp hạ bì còn có tác dụng điều hòa thân nhiệt và sản xuất hormone estrogen, testosterone.

Lớp hạ bì là lớp mỡ dưới da nằm ở trong cùng

Các bài viết liên quan

1. Địa chỉ khám phổi ở đâu an tâm, uy tín và chất lượng?
   
2. Những điều cần biết về xét nghiệm dấu ấn miễn dịch bề mặt tế bào
   
3. Chỉ số BMI của người cao tuổi bao nhiêu là lý tưởng?
   
4. Xét nghiệm chỉ số sức khỏe gồm những gì và ý nghĩa của từng chỉ số
   
5. Địa chỉ khám đông y ở đâu uy tín?
   
6. Axit folic có trong thực phẩm nào? Cần lưu ý gì khi sử dụng axit folic?
   
7. Nên đưa trẻ đi khám tự kỷ ở đâu tại Hà Nội?
   
8. Các bệnh viện khám tiêu hóa tốt nhất ở Hà Nội
   
9. Chụp CT sỏi thận giúp chẩn đoán bệnh gì? Đối tượng nào cần đi chụp CT sỏi thận?
   
10. Thay van tim ở bệnh viện nào tốt nhất?
    

Tin tức

Da có mấy lớp? Chức năng của da là gì?

• 24/07/2023 | Hướng dẫn chăm sóc các loại da mặt đúng cách
• 07/09/2023 | Cấu trúc da mặt và da toàn thân khác nhau như thế nào?

Chức năng của da

Da có những chức năng gì? Da có bốn chức năng chính:

Chức năng của da: Bảo vệ

Da người có những chức năng gì? Da là tuyến phòng thủ đầu tiên, giúp chống lại môi trường bên ngoài. Lớp biểu bì liên tục bổ sung và loại bỏ hàng chục nghìn tế bào chết để bảo vệ cơ thể khỏi:

• Tác động cơ học: Da đóng vai trò là hàng rào vật lý đầu tiên giúp chống lại mọi áp lực, tác động hoặc chấn thương. Khi tác động cơ học mạnh lên da, vết thương sẽ xuất hiện.
• Chất lỏng: Do sự liên kết chặt chẽ của các tế bào ở lớp ngoài cùng biểu bì (lớp sừng), da có khả năng giữ chất lỏng và độ ẩm cần thiết, đồng thời bảo vệ cơ thể khỏi sự hấp thụ chất lỏng bên ngoài. Từ đó, chúng ta có thể tắm, bơi và đi bộ dưới mưa mà không cần lo lắng sự hấp thụ của bất kỳ chất có hại nào hay vấn đề mất nước quá mức qua da.
• Bức xạ: Hắc sắc tố melanin trong lớp biểu bì giúp chống lại bệnh da liễu như ung thư da. Tuy vậy, để đảm bảo an toàn cho sức khoẻ da, chúng ta nên tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời bằng cách sử dụng kem chống nắng và mặc quần áo phù hợp.
• Nhiễm trùng: Lớp màng ẩm mỏng trên cùng da giúp ngăn chặn hầu hết các chất hoặc sinh vật lạ (như vi khuẩn, vi rút và nấm) xâm nhập vào da. Lớp biểu bì cũng có các tế bào Langerhans, giúp điều chỉnh các phản ứng miễn dịch đối với mầm bệnh tiếp xúc với da.

Chức năng của da: Điều chỉnh nhiệt

Chức năng của da là giúp điều chỉnh nhiệt cho cơ thể, tuỳ vào điều kiện thời tiết và nhiệt độ bên ngoài:

• Da điều chỉnh nhiệt độ thông qua các tuyến mồ hôi và mạch máu ở lớp hạ bì.
• Việc tiết mồ hôi có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể.
• Giãn mạch (giãn các mạch máu nhỏ) ở lớp hạ bì cũng giúp cơ thể hạ nhiệt độ qua da.
• Trong quá trình co mạch (co các mạch máu nhỏ), lớp hạ bì giữ lại mức nhiệt độ nhất định bên trong cơ thể.
• Lớp mỡ dưới da còn đóng vai trò như một hàng rào cách nhiệt, giúp cơ thể không bị mất nhiệt và giảm tác động của nhiệt độ lạnh bên ngoài.

Cảm giác

Đây là chức năng của da trên lớp hạ bì. Thông qua các đầu dây thần kinh ở lớp hạ bì, chúng ta cảm nhận được cảm giác nóng, lạnh, áp lực, tiếp xúc và đau khác nhau.

Những cảm giác này trên da đóng vai trò bảo vệ chúng ta khỏi vết thương do bỏng (bỏng độ một và độ hai). Tuy nhiên, trong trường hợp bỏng độ ba, bạn sẽ không cảm thấy đau nữa vì các đầu dây thần kinh trên da đã bị phá hủy.

Chức năng nội tiết

Da là một trong những nguồn cung cấp vitamin D chính của cơ thể thông qua việc sản xuất Cholecalciferol (D3) ở hai lớp dưới cùng của biểu bì (lớp đáy và lớp gai).